नवी दिल्ली: संरक्षण सचिव राजेश कुमार सिंग आणि त्यांचे इस्रायली समकक्ष मेजर-जनरल (रेस) अमीर बाराम यांनी मंगळवारी तेल अवीव येथे प्रगत संरक्षण तंत्रज्ञानाचे आदानप्रदान, सह-विकास आणि सह-उत्पादन सामंजस्य करारावर स्वाक्षरी केली. “दोन्ही देशांना फायदा होईल, अशा सामंजस्य करारात सहकार्यासाठी विस्तृत क्षेत्रांचा विचार केला गेला आहे. महत्त्वाच्या क्षेत्रांमध्ये परस्पर हिताचे धोरणात्मक संवाद, प्रशिक्षण, संरक्षण औद्योगिक सहकार्य आणि विज्ञान आणि तंत्रज्ञान, संशोधन आणि विकास आणि तांत्रिक नवोपक्रम, कृत्रिम बुद्धिमत्ता आणि सायबर सुरक्षा सहकार्य यासह क्षमता यांचा समावेश आहे,” असे संरक्षण मंत्रालयाने प्रकाशित केलेल्या निवेदनात म्हटले आहे. “या सामंजस्य करारामुळे प्रगत तंत्रज्ञानाची आदानप्रदान शक्य होईल आणि सह-विकास आणि सह-उत्पादनाला चालना मिळेल… भारत-इस्रायल संरक्षण भागीदारी दीर्घकालीन आहे, जी परस्पर विश्वास आणि सामायिक सुरक्षा हितांवर आधारित आहे.” असेही पुढे म्हटले आहे.
संरक्षण सहकार्यावरील संयुक्त कार्यगटाच्या (जेडब्ल्यूजी) 17 व्या बैठकीसाठी राजेश कुमार सिंग तेल अवीवमध्ये आहेत. इस्रायली संरक्षण मंत्रालयाचे महासंचालक बाराम यांनी जुलैच्या सुरुवातीला भारताचा एक कार्यरत दौरा पूर्ण केला. सिंह आणि बाराम यांनी बैठकीचे सहअध्यक्षपद भूषवले. नवीनतम सामंजस्य करार दोन्ही देशांमधील संरक्षण सहकार्यासाठी एकात्म दृष्टिकोन आणि धोरणात्मक दिशा प्रदान करेल. योगायोगाने, इस्रायलचे परराष्ट्र मंत्री गिडॉन सा’अर यांनी नवी दिल्लीत राष्ट्रीय सुरक्षा सल्लागार अजित डोवाल आणि परराष्ट्र मंत्री एस. जयशंकर यांची भेट घेतली, त्याच दिवशी हा करार झाला. सा’अर सोमवारी संध्याकाळी उशिरा सुरू झालेल्या आणि बुधवारी सकाळी संपणाऱ्या तीन दिवसांच्या दौऱ्यासाठी नवी दिल्लीत आहेत. “ज्युनियर ग्रूपने चालू संरक्षण सहकार्य उपक्रमांचा आढावा घेतला आणि दोन्ही राष्ट्रांना एकमेकांच्या ताकदींचा फायदा झाला आहे, यावर सहमती दर्शविली. दोन्ही बाजूंनी तंत्रज्ञानाच्या क्षेत्रात भविष्यातील सहकार्यासाठी तसेच ऑपरेशनल क्षमता वाढवण्यासाठी संभाव्य क्षेत्रांवर चर्चा केली. त्यांनी दहशतवादाच्या सामायिक आव्हानांसह विविध मुद्द्यांवर देखील चर्चा केली आणि धोक्याविरुद्ध लढण्यासाठी त्यांच्या सामूहिक संकल्पावर अधोरेखित केले,” असे संरक्षण मंत्रालयाच्या निवेदनात म्हटले आहे.
जयशंकर आणि सा’अर यांच्यातील बैठक तसेच इस्रायलच्या परराष्ट्रमंत्र्यांसोबत डोवाल यांची भेट या दोन्ही नेत्यांनी दहशतवादाशी लढण्याची आवश्यकता आणि त्यासाठी दोन्ही सरकारांमधील सामूहिक करारावर देखील लक्ष केंद्रित केले. अलिकडच्या काळात भारत आणि इस्रायलमधील संरक्षण आणि सुरक्षा संबंध अधिक दृढ झाले आहेत. 7 ऑक्टोबर 2023 रोजी हमासने केलेल्या हल्ल्यानंतर पंतप्रधान नरेंद्र मोदी हे इस्रायली पंतप्रधान बेंजामिन नेतान्याहू यांच्याशी बोलणारे पहिले जागतिक नेते होते. मोदींनी हमासच्या हल्ल्याचा दहशतवाद म्हणून निषेध केला आहे. त्याचप्रमाणे, इस्रायलने दहशतवादी धोक्यांविरुद्ध भारताच्या स्वतःच्या कृतींना जोरदार पाठिंबा दिला आहे, तर या वर्षाच्या सुरुवातीला जम्मू आणि काश्मीरच्या पहलगाम येथे झालेल्या दहशतवादी हल्ल्याचा निषेध केला आहे. पहलगाम हल्ल्यात 26 लोक मृत्युमुखी पडले. गेल्या दोन दशकांत नवी दिल्ली आणि तेल अवीवमध्ये संरक्षण भागीदारीत वाढ दिसून आली आहे. 1999 मध्ये कारगिल संघर्षादरम्यान इस्रायलने भारताला लेसर-मार्गदर्शित बॉम्ब पुरवले. त्यानंतरच्या दशकात, भारत-इस्रायल संरक्षण भागीदारी सुमारे 10 अब्ज डॉलर्सपर्यंत पोहोचली.
स्टॉकहोम इंटरनॅशनल पीस रिसर्च इन्स्टिट्यूट (SIPRI) च्या अहवालानुसार, 2021 मध्ये, इस्रायलच्या एकूण शस्त्रास्त्र निर्यातीपैकी भारताचा वाटा सुमारे 37 टक्के होता. अलिकडच्या वर्षांत, भारतात शस्त्रास्त्रे तयार करण्यासाठी अनेक भारतीय कंपन्यांनी इस्रायली कंपन्यांसोबत संयुक्त उपक्रमांवर स्वाक्षरी केली आहे. 2021 मध्ये, इस्रायली टॅवर एक्स 95 रायफल्स केंद्रीय दलांना पुरवण्यात आल्या आणि त्या भारतातच तयार केल्या गेल्या. सा’अर यांनी नवी दिल्ली भेटीदरम्यान भारत-मध्य पूर्व-युरोप आर्थिक कॉरिडॉर (IMEC) सारख्या भारताला पश्चिम आशिया आणि युरोपशी जोडणाऱ्या प्रादेशिक कनेक्टिव्हिटी प्रकल्पांसाठी तसेच I2U2 (भारत, इस्रायल, अमेरिका आणि युएई) सारख्या प्रादेशिक बहुपक्षीय गटांमध्ये जवळून सहभागासाठी जोर दिला.
Recent Comments