पंतप्रधानांचे गेल्या पाच वर्षातील परदेश दौरे एकूण 362 कोटी किंमतीचे

नवी दिल्ली: पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या 2021 ते 2025 या कालावधीतील परदेश दौऱ्यांवर 362 कोटी रुपये खर्च झाला, ज्यामध्ये त्यांच्या सध्याच्या यूके आणि मालदीव दौऱ्याचा खर्च समाविष्ट नाही,अशी माहिती भारताच्या परराष्ट्र राज्यमंत्र्यांनी गुरुवारी राज्यसभेत दिली.

पंतप्रधानांनी 2021 ते 2025 या कालावधीत 33 परदेश दौरे केले आणि त्याचा आत्तापर्यंतचा खर्च 362 कोटी रुपये एवढा आहे, असे राज्यमंत्री कीर्तीवर्धन सिंह यांनी सादर केलेल्या आकडेवारीवरून दिसून येते. 2025 मध्ये मोदींच्या तीन परदेश दौऱ्यांचे बिल – कॅनडा, जिथे त्यांनी जी 7 शिखर परिषदेत भाग घेतला होता; ब्राझील, जिथे त्यांनी ब्रिक्स शिखर परिषदेत भाग घेतला होता; आणि मॉरिशस – हे पूर्णपणे निश्चित झालेले नसल्याने गणनेत यांचा समावेश नाही. 2025 मधील उर्वरित तीन परदेश दौऱ्यांमध्ये फेब्रुवारीमध्ये त्यांचा फ्रान्स आणि अमेरिका दौरा, एप्रिलमध्ये थायलंड आणि श्रीलंका दौरा आणि एप्रिलच्या अखेरीस सौदी अरेबियाचा दौरा यांचा समावेश आहे. या तीन दौऱ्यांचा एकत्रित खर्च 67 कोटी रुपये होता.

या दौऱ्यांमध्ये, फेब्रुवारीमध्ये झालेल्या त्यांच्या फ्रान्स आणि अमेरिकेच्या दौऱ्यात या वर्षी सर्वाधिक खर्च आला. 10 फेब्रुवारीपासून सुरू होऊन 12 फेब्रुवारीपर्यंत चालणाऱ्या त्यांच्या फ्रान्सच्या दौऱ्यात सरकारी तिजोरीवर 25.59 कोटी रुपये खर्च आला. या काळात मोदींनी एका आर्टिफिशियल इंटेलिजेंस अॅक्शन समिटचे सहअध्यक्षपद भूषवले. 13 फेब्रुवारी रोजी त्यांनी अमेरिकेला भेट दिली आणि एक दिवसाच्या या दौऱ्यात 16.54 कोटी रुपये खर्च आला. यावर्षी फ्रान्समध्ये मोदींचे किमान नऊ कार्यक्रम होते, ज्यात मार्सेलमधील नवीन भारतीय वाणिज्य दूतावासाचे उद्घाटन आणि मजारग्यूज युद्ध स्मशानभूमीला भेट देण्याचा कार्यक्रम होता. त्यांचे फ्रान्सचे अध्यक्ष इमॅन्युएल मॅक्रॉन यांच्यासहही द्विपक्षीय कार्यक्रम होते. अमेरिकेत मोदींचे राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांच्यासह द्विपक्षीय बैठक होती, त्यानंतर रात्रीचे जेवण होते. त्यांनी एलोन मस्कसह अमेरिकन व्यक्तींसोबत तसेच अधिकाऱ्यांसोबत अनेक बैठका घेतल्या. 2021, 2023, 2024 आणि 2025 मध्ये मोदींनी अमेरिकेला भेट दिली, ज्यावर एकूण 74.39 कोटी रुपये खर्च आला.

2025 च्या त्यांच्या दौऱ्यांमध्ये थायलंड आणि श्रीलंकेच्या दौऱ्यावर 9 कोटी रुपयांपेक्षा थोडा जास्त खर्च आला. दुसरीकडे, त्यांच्या सौदी अरेबियाच्या दौऱ्यावर 15.54 कोटी रुपये खर्च आला. तथापि, 22 एप्रिल रोजी पहलगाम दहशतवादी हल्ल्यामुळे मोदींना सौदी अरेबियातील जेद्दाह शहराचा दौरा अर्ध्यातच थांबवावा लागला.नियोजित दोन दिवसांचा दौरा पूर्ण करण्यापूर्वी ते भारतात परतले.

2024 मध्ये त्यांच्या 11 परदेश दौऱ्यांवर 109.5 कोटी रुपये खर्च आला आणि त्यात 17 देशांचे दौरे समाविष्ट होते. 21  सप्टेंबर 2024 पासून सुरू झालेला 15.3 कोटी रुपयांचा तीन दिवसांचा अमेरिका दौरा त्या वर्षीचा सर्वात महागडा होता. पंतप्रधानांनी 2024 मध्ये त्यांच्या तिसऱ्या कार्यकाळात पहिला परदेश दौरा केला, तो जी 7 शिखर परिषदेसाठी इटलीला जाऊन. त्यासाठी 14.36 कोटी रुपये खर्च आला. एकूण 2025 नंतर 2024 हे वर्ष त्यांच्या परदेश दौऱ्यांच्या एकत्रित खर्चाच्या बाबतीत दुसरे सर्वात महागडे वर्ष होते.

2023 मध्ये, पंतप्रधानांनी सहा दौऱ्यांमध्ये 11 देशांचा प्रवास केला, ज्याचा खर्च सरकारी तिजोरीवर 93.6 कोटी रुपये आला. त्या वर्षी, मोदींनी जपान, अमेरिका आणि फ्रान्सचा दौरा केला, ज्यामध्ये अनुक्रमे 17.1 कोटी, 22.8 कोटी रुपये आणि 13.74 कोटी रुपये खर्च झाला. 2021 आणि 2022 मध्ये, पंतप्रधानांनी 10 दौऱ्यांमध्ये 14 देशांचा प्रवास केला. या दोन वर्षांत केंद्राने 90 कोटी रुपयांपेक्षा जास्त खर्च केला. करोना साथीच्या आजाराच्या पार्श्वभूमीवर, पंतप्रधानांनी 2021 मध्ये बांगलादेश, अमेरिका, इटली आणि युके या तीन देशांना भेटी दिल्या. 2022 मध्ये, पंतप्रधानांनी जर्मनी, डेन्मार्क, फ्रान्स, नेपाळ, युएई आणि इंडोनेशिया अशा 10 देशांना भेटी दिल्या. गेल्या काही वर्षांत, इटलीने आयोजित केलेल्या 2021 च्या जी20 शिखर परिषदेसह, इंडोनेशियामध्ये 2022 मध्ये झालेल्या जी 20 शिखर परिषदेसह आणि ब्राझीलमध्ये 2024 मध्ये झालेल्या जी 20 शिखर परिषदेमुळे अशा अनेक परदेश दौऱ्यांची आवश्यकता भासली आहे. या प्रवासादरम्यान, पंतप्रधान शक्य तितक्या वेळा दुसऱ्या किंवा दोन देशांना भेट देतात.

पंतप्रधान नियमितपणे उपस्थित राहणाऱ्या इतर शिखर परिषदेत पूर्व आशियाई शिखर परिषदेचा आणि आग्नेय आशियातील दक्षिणपूर्व आशियाई राष्ट्रांच्या संघटनेच्या (आसियान) बैठकांचा समावेश आहे. 2022 मध्ये, पंतप्रधानांऐवजी भारताचे माजी उपाध्यक्ष जगदीप धनखर यांनी कंबोडियामध्ये झालेल्या या शिखर परिषदेत भारताचे प्रतिनिधित्व केले. 2023 आणि 2024 मध्ये, पंतप्रधानांनी वार्षिक शिखर परिषदेसाठी अनुक्रमे इंडोनेशिया आणि लाओ पीपल्स डेमोक्रॅटिक रिपब्लिक (लाओ पीडीआर) येथे प्रवास केला. 2022 मध्ये, मोदींनी शांघाय सहकार्य संघटनेच्या राष्ट्रप्रमुखांच्या बैठकीसाठी उझबेकिस्तानला भेट दिली. ते 2024 च्या आवृत्तीत सहभागी झाले नाहीत. 2023 मध्ये भारताने व्हर्च्युअल स्वरूपात एससीओचे आयोजन केले.