रशिया-युक्रेन युद्धावरून अमेरिका-युरोपमधील दरी वाढतीच

युक्रेनमधील स्टारलिंकच्या भूमिकेवरून एलोन मस्क आणि राडोस्लाव सिकोर्स्की यांच्यात शाब्दिक युद्ध.

नवी दिल्ली: अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांचे वरिष्ठ सल्लागार आणि तंत्रज्ञान क्षेत्रातील अब्जाधीश एलोन मस्क यांनी रविवारी अमेरिकेचा जवळचा मित्र पोलंडवर निशाणा साधला. त्यांनी त्यांचे परराष्ट्र मंत्री राडोस्लाव सिकोर्स्की यांना ‘स्मॉल मॅन’ असे म्हटले आणि रशियाविरुद्धच्या युद्धात युक्रेनने स्टारलिंक उपग्रहांचा वापर केल्याबद्दल त्यांना शांत राहण्यास सांगितले.

‘एक्स’वरील एका पोस्टमध्ये, मस्क यांनी असे प्रतिपादन केले, की जर त्यांनी त्यांचे स्टारलिंक उपग्रह बंद केले तर संपूर्ण युक्रेनियन सैन्य कोसळेल, कारण तो त्यांच्या सैन्याचा कणा आहे. त्यानंतर पूर्व युरोपीय राष्ट्रातील शांतता प्रस्थापित करण्यासाठी कुलीन वर्गावर निर्बंध लादण्याची मागणी केली. मस्क यांनी ‘एक्स’वर केलेले प्रतिपादन- युक्रेनियन कुलीन वर्गाविरुद्ध निर्बंध घालण्याची किंवा उपग्रह प्रणाली बंद करण्याची कल्पना सिकोर्स्की यांना पसंत पडली नाही. त्यांनी म्हटले होते, की पोलिश डिजिटायझेशन मंत्रालयाकडून दरवर्षी 50 दशलक्ष डॉलर्स एवढा खर्च येतो. “आक्रमकतेच्या बळींना धमकी देण्याची नैतिकता वगळता, जर स्पेसएक्स अविश्वसनीय प्रदाता असल्याचे सिद्ध झाले तर आम्हाला इतर पुरवठादारांचा शोध घ्यावा लागेल,” सिकोर्स्की म्हणाले. तथापि, मस्क किंवा अमेरिकेचे परराष्ट्र मंत्री मार्को रुबियो यांना हे आवडले नाही. मस्क यांनी ताबडतोब सिकोर्स्कीवर टीका केली. पोलंडने स्टारलिंकच्या किमतीचा फक्त एक अंश दिला आणि असा दावा केला की उपग्रह प्रणालीसाठी कोणतेही पर्याय नाहीत.

7 हजारहून अधिक उपग्रह असलेल्या या प्रणालीमध्ये, लो-अर्थ ऑर्बिट (LEO) मध्ये 12 हजार उपग्रहांपर्यंत विस्तारित करण्याचे नियोजन आहे. तिचे सुमारे चार दशलक्ष ग्राहक आहेत, जे तिच्या संप्रेषण क्षमता वापरतात. युक्रेन रशियासोबतच्या युद्धात या प्रणालीचा वापर करत आहे. “युक्रेनला स्टारलिंकपासून वेगळे करण्याची धमकी कोणीही दिलेली नाही. आणि धन्यवाद म्हणा, कारण स्टारलिंकशिवाय युक्रेन हे युद्ध खूप आधी हरले असते आणि रशियन लोक आत्ता पोलंडच्या सीमेवर असते,” असे सिकोर्स्कीच्या पोस्टला उत्तर देताना रुबियो म्हणाले. एक्सवरील शाब्दिक युद्ध अमेरिकेतील सध्याच्या ट्रम्प प्रशासन आणि त्याच्या युरोपीय मित्रांमधील वाढती दरी अधोरेखित करते.

पोलंड अमेरिकेचा सर्वात मजबूत समर्थक आहे, विविध सर्वेक्षणांमध्ये तो वॉशिंग्टनच्या सर्वात दृढ मित्रांपैकी एक म्हणून सातत्याने मतदान करत आहे. पोलंड हा उत्तर अटलांटिक करार संघटनेत (नाटो) संरक्षणावर सर्वाधिक खर्च करणाऱ्या देशांपैकी एक आहे. 2024 मध्ये, पोलंडने त्याच्या सकल देशांतर्गत उत्पादनाच्या (जीडीपी) अंदाजे 4.12 टक्के संरक्षणावर खर्च केल्याचा अंदाज होता, जो अमेरिकेने खर्च केल्याच्या अंदाजापेक्षा लक्षणीयरीत्या जास्त होता, जो जीडीपीच्या अंदाजे 3.3 टक्के होता.

पोलंड 2026 पर्यंत पाच टक्के संरक्षण खर्च गाठेल अशी अपेक्षा आहे, त्याच्या एकूण खर्चाच्या जवळपास 51 टक्के खर्च प्रामुख्याने अमेरिकेकडून नवीन उपकरणे खरेदी करण्यासाठी वाटप केला जाईल. हे आकडे वॉर्सा आणि वॉशिंग्टनमधील घनिष्ठ संरक्षण संबंधांवर प्रकाश टाकतात.

तथापि, जेव्हा युक्रेनचा विचार केला जातो तेव्हा दोन्ही मित्र राष्ट्रे एकमेकांपासून दूर असतात, राष्ट्राध्यक्ष ट्रम्प यांनी तीन वर्षांच्या युद्धाचा अंत करण्यासाठी मॉस्कोसोबत वाटाघाटी करण्यासाठी कीववर दबाव आणला होता. नवीन अमेरिकन प्रशासनाने कधीकधी युक्रेनशी युद्ध सुरू करण्यात मॉस्कोच्या भूमिकेचा निषेध करणाऱ्या ठरावांवर संयुक्त राष्ट्रांमध्ये रशियाच्या बाजूने मतदान करण्याचा पर्यायही निवडला आहे.