काठमांडू: के.पी. शर्मा ओली यांनी नेपाळच्या पंतप्रधानपदाचा राजीनामा दिल्यानंतर, सत्तेची पोकळी भरून काढण्यासाठी एकच नाव सतत येत आहे – ते म्हणजे काठमांडूचे 35 वर्षीय महापौर बालेंद्र शाह किंवा बालेन यांचे. काठमांडूच्या रस्त्यांवर आणि सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्मवर स्थानिक लोक त्यांच्याकडून देशाला पुढे नेण्याची मागणी करत आहेत.
“त्यांनी महापौर म्हणून, अपक्ष म्हणूनही चांगले काम केले आहे आणि स्वतःच्या गुणवत्तेवर विजय मिळवला आहे,” असे काठमांडूचे 34 वर्षीय रहिवासी तेनझिंग यांनी ‘द प्रिंट’ला सांगितले. “त्यांचा कोणत्याही पक्षाशीही संबंध नाही, म्हणूनच लोकांना ते खूप आवडतात.” असेही तेनझिंग म्हणाले.
बालेन 2022 मध्ये काठमांडूचे 15 वे महापौर म्हणून निवडून आल्यावर राजकीयदृष्ट्या प्रसिद्ध झाले आणि त्यांनी अपक्ष म्हणून निवडणूक जिंकली. 1989 नंतर पहिल्यांदाच कोणत्याही राजकीय पक्षाशी संबंधित नसलेल्या उमेदवाराने हे पद जिंकले. पण महापौर होण्यापूर्वीच बालेन देशातील तरुणांमध्ये एक प्रतिभावान रॅपर म्हणून प्रसिद्ध होते. त्यांची गाणी मुख्य प्रवाहातील हिपहॉप संगीतापासून दूर गेली, ज्यात भ्रष्टाचार आणि तरुणांच्या निराशेपासून ते राष्ट्रीय अभिमान आणि सामाजिक न्यायापर्यंतच्या सामाजिक विषयांवर लक्ष केंद्रित केले गेले. आता, नेपाळ राजकीय संक्रमणातून जात असताना, बालेनचे यांचे नाव पंतप्रधानपदासाठी घेतले जात आहे. नेपाळमधील राजकीय संकट आर्थिक विषमता आणि सरकारमधील कथित भ्रष्टाचाराविरुद्ध तरुणांनी केलेल्या मोठ्या प्रमाणातील निदर्शनांनंतर आले. सुरुवातीला सोशल मीडियावर सरकारने बंदी घातल्याच्या विरोधात निदर्शने सुरू झाली होती आणि नंतर तिचे रूपांतर मोठ्या सार्वजनिक मोहिमेत झाले. जेव्हा निदर्शकांनी इमारती आणि वाहने जाळली आणि सार्वजनिक मालमत्तेचे नुकसान केले, तेव्हा बालेनने फेसबुकवर त्यांच्या समर्थकांना संबोधित केले.
“प्रिय जनरेशन झेड, तुमच्या गुन्हेगाराने राजीनामा दिला आहे. आता संयम बाळगा,” असे त्यांनी एका पोस्टमध्ये लिहिले ज्याला जवळजवळ 6 लाख लाईक्स आणि 75 हजार कमेंट मिळाल्या. “देशाच्या पैशाचे नुकसान म्हणजे तुमचे आणि आमच्या मालमत्तेचे नुकसान आहे. आता तुमच्या पिढीला देशाचे नेतृत्व करावे लागेल.”
बालेनच का?
बालेन यांनी रॅपकडे वळण्यापूर्वी कर्नाटकातील विश्वेश्वरय्या टेक्नॉलॉजिकल युनिव्हर्सिटीमध्ये स्ट्रक्चरल इंजिनिअरिंगचे शिक्षण घेतले. त्यांचा सर्वात जुना व्हिडिओ, ‘सडक बालक’ (रस्त्यावरचा मुलगा) 12 वर्षांपूर्वी त्यांच्या यूट्यूब चॅनेलवर रिलीज झाला होता. हे गाणे काठमांडूच्या रस्त्यांवर राहणाऱ्या मुलांच्या दुर्दशेवर प्रकाश टाकते. त्यांच्या सर्वात लोकप्रिय गाण्याच्या, बलिदान या व्हिडिओला 1.1 कोटी व्ह्यूज मिळाले आहेत. हे गाणे लोकांना भ्रष्टाचार आणि असमानतेविरुद्ध संघर्ष सुरू ठेवण्याचे आवाहन करते. मात्र, महापौर म्हणून त्यांच्या कार्यकाळात त्यांनी जे केले आहे, तेच तरुणांना अधिक प्रभावित करते. “त्यांनी शहरी गतिशीलतेला चालना दिली आहे ,” काठमांडू येथील सिव्हिल हॉस्पिटलमधील एका डॉक्टरने सांगितले. “ट्रॅफिक लाईट्स, फूटपाथ, रस्ते, हे सर्व त्यांच्या कारकिर्दीत चांगले केले गेले आहे.”
बालेन यांनी शहरी विकासाची मोहीम राबवली. कचरा विल्हेवाट लावणे, स्वच्छता आणि स्वच्छ पिण्याचे पाणी. बेकायदेशीर बांधकामे पाडण्याच्या आणि विक्रेत्यांना बाहेर काढण्याच्या त्यांच्या प्रयत्नांना काही विरोध झाला, परंतु महापौर म्हणून त्यांचा कार्यकाळ बहुतेकदा चांगलाच गाजला. 2023 मध्ये, त्यांना टाइम्सच्या 100 सर्वात प्रभावशाली व्यक्तींच्या यादीत समाविष्ट करण्यात आले. “किमान, ते प्रयत्न करत आहेत. आम्हाला कमी कालावधीत चमत्कारांची अपेक्षा नाही,” असे नेपाळच्या संसदेच्या इमारतीच्या जळालेल्या अवशेषांबाहेर एका निदर्शकाने सांगितले. “बालेन तरुणांची काळजी घेतात, त्यांच्यासाठी नोकऱ्यांची काळजी घेतात. म्हणूनच आम्ही त्यांना सत्तेत आणू इच्छितो.” असेही त्याने सांगितले.
जूनमध्ये, बालेन यांनी काठमांडू मेट्रोपॉलिटन स्किल फेअरचा प्रचार केला, जो शहरातील तरुणांना 37 व्यवसायांमध्ये मोफत कौशल्य प्रशिक्षण देऊन रोजगार मिळवून देण्याचा प्रयत्न होता. दुसऱ्या एका पोस्टमध्ये, त्यांनी पारंपारिक नेवारी सार्वजनिक विश्रामगृह फाल्चाचा बस स्टॉप म्हणून वापर करण्याची घोषणा केली. “ते जास्त मुलाखती देत नाहीत. त्यांना जे काही बोलायचे आहे, ते ते सोशल मिडीयावर टाकतात. आणि काही मिनिटांतच हजारो लोक कमेंट करतात.” असे बालेन यांच्या सत्तेत येण्याचा मागोवा घेणाऱ्या काठमांडू येथील एका पत्रकाराने सांगितले.
“ते तरुण आहेत आणि त्यांच्याकडे अनुभवाचा अभाव आहे. बालेन यांनी महापौर म्हणून चांगले काम केले आहे, परंतु देश चालवणे ही पूर्णपणे वेगळी गोष्ट आहे.” असे मत एका आंदोलकाने व्यक्त केले. “आपण फक्त एका माणसाच्या बळावर नेपाळला पुढे नेऊ शकत नाही. आपल्याला वेगवेगळ्या प्रशासन पातळीवर अनेक सुशिक्षित, तरुण नेत्यांची आवश्यकता आहे,” असे त्यांनी द प्रिंटला सांगितले.
Recent Comments