‘इराण- इस्रायलची युद्धविरामास सहमती’: डोनाल्ड ट्रम्प

इमेज : ट्रुथ सोशल.

नवी दिल्ली: अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांनी सोमवारी संध्याकाळी उशिरा दावा केला, की इस्रायल आणि इराणमध्ये सुमारे 12 दिवस सुरू असलेला संघर्ष थांबवण्यासाठी युद्धविरामावर सहमती झाली आहे. तथापि, प्रत्यक्षात शत्रुत्व संपले आहे, की नाही हे अद्याप स्पष्ट नाही. तेल अवीवने अद्याप निवेदन जारी केलेले नाही, तर इराणी सरकारी माध्यमांनी युद्धविरामाची घोषणा केली आहे. जर इस्रायलने आपल्या लष्करी कारवाया थांबवल्या, तर इराण आपले हल्ले थांबवेल असे त्यांनी यापूर्वी म्हटले होते. “सर्वांचे अभिनंदन! इस्रायल आणि इराण यांनी पूर्णपणे सहमती दर्शविली आहे, की संपूर्ण युद्धबंदी होईल (आतापासून सुमारे 6 तासांत, जेव्हा इस्रायल आणि इराण त्यांच्या अंतिम मोहिमा पूर्ण करतील!),” असे ट्रम्प यांनी सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्म ‘ट्रुथ सोशल’वरील पोस्टमध्ये म्हटले आहे.

ते पुढे म्हणाले,: “अधिकृतपणे, इराण शस्त्रसंधी सुरू करेल आणि 12 व्या तासाला, इस्रायलच्या शस्त्रसंधीस प्रारंभ होईल.  24 व्या तासाला, 12 दिवसांच्या युद्धाच्या या अधिकृत समाप्तीचे जगाकडून स्वागत केले जाईल. प्रत्येक शस्त्रसंधीदरम्यान दुसरी बाजू ही शांत व संयमित असेल.”ट्रम्प यांच्या पोस्टच्या काही तास आधी, इराणने शनिवारी संध्याकाळी उशिरा अमेरिकेच्या तीन अणु सुविधांवर – फोर्डो, नतान्झ आणि इस्फहान – हल्ल्यांना प्रत्युत्तर म्हणून कतारमधील अल-उदेइद तळावर क्षेपणास्त्रे डागली. ट्रुथ सोशलवरील एका वेगळ्या पोस्टमध्ये ट्रम्प म्हणाले, की तेहरानने अल-उदेइद तळावर हल्ला करण्याच्या आपल्या इराद्याची अमेरिकेला लवकर सूचना दिली होती. फोर्डो आणि नतान्झ दोन्ही ठिकाणी, अमेरिकेने भूमिगत सुविधा नष्ट करण्याच्या प्रयत्नात जमिनीवर भेदक क्षेपणास्त्रे वापरली, ज्यांना बंकर बस्टरदेखील म्हणतात. फोर्डो हा इराणचा सर्वात मजबूत अणुसंवर्धन केंद्र मानला जातो, जो इस्रायली सैन्याच्या क्षमतेबाहेर होता. यापूर्वी, इराणचे परराष्ट्र    मंत्री सय्यद अब्बास अराघची यांनी तेल अवीव आणि तेहरान यांच्यात युद्धबंदीच्या ट्रम्पच्या विधानाला नकार दिला होता. तथापि, त्यांनी एका वेगळ्या पोस्टमध्ये सूचित केले की तेहरान वेळेनुसार पहाटे 4 वाजेपर्यंत इराणी सशस्त्र दलांनी इस्रायलविरुद्ध कारवाया सुरू ठेवल्या.”सध्या, कोणत्याही युद्धबंदी किंवा लष्करी कारवाया थांबवण्याबाबत कोणताही ‘करार’ नाही. तथापि, जर इस्रायली राजवटीने तेहरान वेळेनुसार पहाटे 4 वाजेपर्यंत इराणी लोकांविरुद्ध बेकायदेशीर आक्रमण थांबवले तर, त्यानंतर आमचा प्रतिसाद सुरू ठेवण्याचा आमचा कोणताही हेतू नाही,” असे अराघची यांनी त्यांच्या पहिल्या निवेदनात म्हटले आहे.

इराणी परराष्ट्र मंत्री नंतर म्हणाले: “इस्रायलला त्याच्या आक्रमकतेची शिक्षा देण्यासाठी आमच्या शक्तिशाली सशस्त्र दलांच्या लष्करी कारवाया अगदी शेवटच्या क्षणापर्यंत, पहाटे 4 वाजेपर्यंत सुरू राहिल्या. सर्व इराणी लोकांसह, मी आमच्या शूर सशस्त्र दलांचे आभार मानतो जे त्यांच्या रक्ताच्या शेवटच्या थेंबापर्यंत आमच्या प्रिय देशाचे रक्षण करण्यास तयार राहतात आणि ज्यांनी शत्रूच्या कोणत्याही हल्ल्याला अगदी शेवटच्या क्षणापर्यंत प्रत्युत्तर दिले.” वृत्तांनुसार, इस्रायलच्या काही भागात सायरन वाजत राहिले, जे दर्शविते की त्यांचे संरक्षण दल अजूनही इराणच्या क्षेपणास्त्रांना रोखत आहेत. तथापि, तेल अवीवने इराणविरुद्धच्या लष्करी कारवाया थांबवण्याबाबत अद्याप कोणतीही सार्वजनिक टिप्पणी केलेली नाही. इराणी राज्य माध्यमांनी युद्धबंदीची घोषणा केली आहे. 13  जून रोजी इस्रायलने ऑपरेशन ‘रायझिंग लायन’ सुरू केले, ज्यामध्ये इराणच्या अणु सुविधांना लक्ष्य केले गेले, तसेच तेहरानचे मोठ्या संख्येने लष्करी नेतृत्वदेखील ठार झाले. त्याच दिवशी नंतर, इराणने स्वतःचे ऑपरेशन ‘ट्रू प्रॉमिस 3’ सुरू केले, ज्यामध्ये बॅलिस्टिक क्षेपणास्त्रांनी इस्रायलला लक्ष्य केले. 12 दिवसांहून अधिक काळ, दोन्ही पश्चिम आशियाई राष्ट्रांनी एकमेकांविरुद्ध लष्करी कारवाई सुरू ठेवली. इस्रायली पंतप्रधान बेंजामिन नेतान्याहू यांनी संपूर्ण संघर्षादरम्यान इराणी जनतेला सर्वोच्च नेते अयातुल्ला खामेनी यांना सत्तेवरून काढून टाकण्याचे आवाहन केले होते.

कतारमधील अमेरिकन तळावर इराणी हल्ला ही पहिलीच वेळ नाही. तेहरानने क्षेपणास्त्रे डागण्यापूर्वी वॉशिंग्टनला सूचना दिली होती. 2020 मध्ये, बगदादमध्ये अमेरिकेने इस्लामिक रिव्होल्यूशनरी गार्ड कॉर्प्सचे प्रमुख कासेम सुलेमानी यांची हत्या केल्यानंतर, तेहरानने इराकमध्ये अमेरिकन लोकांविरुद्ध एक कॅलिब्रेटेड स्ट्राइक सुरू केला होता.