राज्यातील कचराकुंड्यांचा नायनाट करण्याचे दिल्लीच्या पर्यावरणमंत्र्यांचे आश्वासन

प्रातिनिधिक प्रतिमा.

नवी दिल्ली: ओखला लँडफिलच्या पाहणीनंतर दिल्लीचे पर्यावरण मंत्री मनजिंदर सिंग सिरसा यांनी गुरुवारी सांगितले की, राष्ट्रीय राजधानीतील कचराकुंड्या लवकरच प्राचीन काळातील डायनोसोर्सप्रमाणे नामशेष होतील. परंतु तसे होताना दिसत नाही. दिल्ली महापालिकेकडून कचरा एका कचराकुंडीकडून दुसऱ्या ठिकाणी हलवणे एवढेच काम चालू असल्याचे दिसत आहे. एमसीडीच्या एका वरिष्ठ अधिकाऱ्याने सांगितले की, एजन्सीची योजना पूर्व दिल्लीच्या गाझीपूर लँडफिल साइटवरून दरवर्षी सुमारे 90 हजार मेट्रिक टन ताजा कचरा आग्नेय दिल्लीच्या ओखला येथे वळवण्याची आहे. देशातील सर्वात मोठ्या कचराकुंड्यांपैकी एक असलेल्या गाझीपूरमधील जागेच्या कमतरतेमुळे आणि कचरा पर्वताचा उतार वाढत्या प्रमाणात अस्थिर होत असल्याने हे नियोजन केले जात आहे. दिल्लीत पावसाळ्यापूर्वी कचरा हस्तांतरणाची प्रक्रिया सुरू होण्याची शक्यता आहे. “ओखला लँडफिल साइटवर सध्या कोणताही नवीन कचरा टाकला जात नाही. परंतु गाझीपूरमधील अस्थिर उतार लक्षात घेता, ताजा कचरा ओखला येथे हलवावा लागू शकतो. तथापि, या योजनेला मंजुरी मिळणे आवश्यक आहे,” असे अधिकाऱ्याने ‘द प्रिंट’ला सांगितले.

तथापि, एमसीडीच्या नेतृत्वाखालील भारतीय जनता पक्षाचे नेतृत्व असा दावा करते, की गाजीपूर ते ओखलापर्यंत, दिल्लीतील सर्व कचराकुंड्या 2028 पर्यंत गायब होतील. “2028 पर्यंत दिल्लीतील सर्व कचऱ्याचे डोंगर काढून टाकण्याचे आमचे लक्ष्य आहे. त्यानंतर, या कचराकुंड्या फक्त फोटोंमध्येच राहतील,” असे सिरसा यांनी ओखला कचराकुंड्याच्या संयुक्त तपासणीदरम्यान माध्यमांना सांगितले. ते पुढे म्हणाले, “जसे डायनासोर नामशेष झाले, तशाच या कचराकुंड्याही देशातून गायब होत आहेत.” सिरसा यांच्यासोबत, दक्षिण दिल्लीचे भाजप खासदार रामवीर सिंह बिधुरी आणि दिल्लीचे महापौर राजा इक्बाल सिंह यांनी या जागेची पाहणी केली.

दिल्लीची पूर्वापारची कचरा समस्या

2024 मध्ये दिल्ली प्रदूषण नियंत्रण समितीला (डीपीसीसी) एमसीडीने सादर केलेल्या अहवालात असे दिसून आले आहे, की राजधानीत त्याच्या तीन लँडफिल्स – गाझीपूर, ओखला आणि भालस्वामध्ये सुमारे 28 दशलक्ष टन वारसा कचरा पसरलेला आहे. अहवालात असा दावा करण्यात आला आहे की 2019 पासून, यातील 11.9 दशलक्ष टन कचरा साफ करण्यात आला आहे. अहवालात असेही निदर्शनास आणून देण्यात आले आहे, की ओखला येथे कचरा साफ करण्यात सर्वाधिक प्रगती झाली आहे, 2019 पासून एकूण 6 दशलक्ष टनांपैकी 5 दशलक्ष टन वारसा कचरा साफ करण्यात आला आहे. गाझीपूर येथील साफसफाई सर्वात मंद आहे, त्याच कालावधीत फक्त 2.5 दशलक्ष टन कचरा साफ ​​करण्यात आला आहे. 2019 मध्ये राष्ट्रीय हरित लँडफिल्समधील तीनही कचराभूमींचे बायोमायनिंग करण्याची प्रक्रिया सुरू करण्याचे निर्देश राष्ट्रीय हरित लँडफिल्स (एनजीटी) ने महानगरपालिकेला दिले होते. या लँडफिल्स एका वर्षाच्या आत साफ कराव्यात आणि सहा महिन्यांत प्रगती अहवाल सादर करावा असे कडक निर्देश त्यांनी दिले होते. एनजीटीच्या सूचना असूनही, त्यानंतर अनेक वेळा ही मुदत पुढे ढकलण्यात आली आहे. तज्ञांच्या मते, जर दिल्लीला कचराभूमीपासून मुक्त करायचे असेल तर त्यांना प्रभावी कचरा व्यवस्थापन योजना राबवावी लागेल.

“दिल्लीसाठी एक पद्धतशीर कचरा व्यवस्थापन योजना असायला हवी, ज्यामध्ये कचरा वर्गीकरण अनिवार्यपणे समाविष्ट असले पाहिजे. सध्या, शहरातील सर्व कचरा, पुनर्वापरयोग्य कचऱ्यासह, लँडफिल्समध्येच संपत आहे. जोपर्यंत तुम्ही या ठिकाणी कचरा टाकणे थांबवत नाही तोपर्यंत तुम्ही कसे सुधारणार आहात?” असे दिल्लीस्थित पर्यावरण कार्यकर्ते भाव्रीन कंधारी म्हणाले.