इतिहासकारांच्या ‘छावा’वरील टीकेमुळे पुन्हा ब्राह्मण-मराठा वादाची ठिणगी

'छावा' चित्रपटात छत्रपती संभाजींच्या भूमिकेत अभिनेता विकी कौशल.

मुंबई: मराठा राजा छत्रपती संभाजी महाराज यांच्या जीवनावर आधारित ‘छावा’ हा बॉलीवूड चित्रपट बॉक्स ऑफिसवर धुमाकूळ घालत आहे. परंतु महाराष्ट्रात वाद निर्माण झाला आहे. मराठा काळातील एका इतिहासकाराने सांगितले, की चित्रपटातील काही तथ्यांना आव्हान दिल्याबद्दल त्यांना धमकी देण्यात आली होती आणि जातीवर आधारित शिवीगाळ करण्यात आली होती. मंगळवारी, फेसबुकवरील एका पोस्टमध्ये, कोल्हापूर येथील इंद्रजित सावंत यांनी प्रशांत कोरटकर नावाच्या व्यक्तीकडून आलेल्या धमकीच्या फोनचे रेकॉर्डिंग शेअर केले. कोरटकर यांनी कॉल केल्याचे नाकारले आहे.

फोन संभाषणात, एका व्यक्तीने स्वतःची ओळख प्रशांत कोरटकर म्हणून करून सावंत यांच्यावर छत्रपती शिवाजी महाराजांचे पुत्र छत्रपती संभाजी यांना फसवल्याबद्दल ब्राह्मणांना दोषी ठरवल्याचा आरोप केला. त्यानंतर त्या व्यक्तीने मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांच्या नावाने त्यांना शिवीगाळ केली आणि धमकी दिली. फडणवीस ब्राह्मण समाजाचे आहेत. मंगळवारी फडणवीस यांनी या प्रकरणाची उच्चस्तरीय चौकशी करण्याचे आदेश दिले. कोल्हापूर पोलिसांनी प्रशांत कोरटकर नावाच्या व्यक्तीविरुद्धही गुन्हा दाखल केला आहे आणि प्रकरणाची चौकशी सुरू आहे. महाराष्ट्रातील विविध भागात मराठा सकल समाजाने कोरटकर यांच्या विरोधात निदर्शने केली आहेत आणि त्यांच्यावर कारवाईची मागणी केली आहे.

‘धार्मिक किंवा जातीय दृष्टिकोनातून पाहू नये’

सावंत यांनी विकी कौशल अभिनित, अलिकडेच प्रदर्शित झालेल्या ‘छावा’ या चित्रपटावर टीका केली होती आणि म्हटले होते की, ‘या चित्रपटात छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या दुसऱ्या पत्नी सोयराबाई भोसले यांना खलनायकाच्या भूमिकेत दाखवून  इतिहासाचे विकृत रूप सादर केले गेले आहे. अण्णाजी दत्तो – छत्रपती शिवाजी महाराजांचे मुख्य सचिव आणि ब्राह्मण – हे खरे शंभूविरोधी होते. आपल्या दाव्याच्या समर्थनार्थ, सावंत यांनी पाँडिचेरीचे माजी फ्रेंच गव्हर्नर फ्रँकोइस मार्टिन यांच्या समकालीन लेखनाचा उल्लेख केला, ज्यांनी आरोप केला होता की ब्राह्मण कारकूनांनी मुघलांना छत्रपती संभाजींच्या ठावठिकाण्याबद्दल माहिती दिली होती, ज्यामुळे त्यांना अटक करण्यात आली.

‘द प्रिंट’शी बोलताना सावंत म्हणाले, “मी या इतिहासावर बराच काळ काम करत आहे आणि विशेषतः बहुजन समाजाबद्दल बोलत आहे. परंतु समाजातील काही दुष्टांनी माझ्या कामाला कधीही मान्यता दिली नाही. संभाजी महाराजांवर ब्राह्मणांनी कसा अन्याय केला आहे याचे पुरावे मी देत ​​आहे. जसा मुघल सम्राट औरंगजेब संभाजी महाराजांच्या कथेत खलनायक आहे, तसेच अण्णाजी दत्तो आहेत, परंतु काही लोक हे स्वीकारण्यास तयार नाहीत. परंतु इतिहास हा इतिहास आहे जो आपल्या आवडीनुसार बदलता येत नाही. मला वाटते की त्याला कोणताही धार्मिक किंवा जातीय दृष्टिकोन देऊ नये.”

तथापि, नागपुरात माध्यमांशी बोलताना प्रशांत कोरटकर यांनी सावंत यांना फोन केल्याचे नाकारले. कोरटकर म्हणाले, “सावंत यांनी शेअर केलेल्या रेकॉर्डिंगमध्ये माझा आवाज नाही. माझे सार्वजनिक नाव घेण्यापूर्वी त्यांनी माझ्याशी संपर्क साधायला हवा होता किंवा तथ्ये पडताळायला हवी होती. त्याऐवजी त्यांनी सोशल मीडियावर माझी बदनामी केली.” कोरटकर म्हणाले की सावंत यांच्या पोस्टपासून त्यांना धमकीचे फोन येत होते. “खरं तर, मी त्यांच्याविरुद्ध पोलिस आणि सायबर सेलमध्ये तक्रार दाखल करणार आहे.” ते सांगतात.

इंद्रजीत सावंत हे मराठा साम्राज्याच्या इतिहासात, विशेषतः पहिले आणि दुसरे शासक छत्रपती शिवाजी आणि छत्रपती संभाजी तसेच कोल्हापूरचे छत्रपती शाहू – संभाजींचे पुत्र आणि पाचवे शासक, या विषयांवरील तज्ज्ञ आहेत. त्यांनी पन्हाळा किल्ल्यावर, सातारा येथील प्रतापगड किल्ल्यामागील कथा आणि शाहू आणि भोसले घराण्याच्या जीवनावर आणि काळावर पुस्तके लिहिली आहेत. पूर्वी, जेव्हा महायुती सरकार 1.0 ने दावा केला होता की ते वाघनख (वाघाच्या पंजाच्या आकाराचा खंजीर) – जो शिवाजीच्या दृढता आणि शौर्याचे प्रतीक आहे, तो ते लंडन, युनायटेड किंग्डम येथून भारतात परत आणत आहेत, तेव्हा सावंत यांनी दावा केला होता की योद्धा राजाने वापरलेले मूळ शस्त्र साताऱ्यातच होते.

फोन कॉल

सावंत यांनी ‘द प्रिंट’ला सांगितले की त्यांना मंगळवारी पहाटे 12:03 वाजता प्रथम व्हॉट्सअॅपवर कॉल आला होता. त्यानंतर, कोरटकर म्हणून ओळख देणाऱ्या माणसाने सामान्य सेल्युलर लाईनवर त्यांना फोन केला. “मी लगेच फोन कट केला. माझा फोन रेकॉर्ड स्वयंचलित नाही कारण मला वाटते की तो गोपनीयतेचा भंग आहे. पण जेव्हा त्या माणसाने पुन्हा फोन केला तेव्हा मी रेकॉर्डर चालू केला,” सावंत म्हणाले.

सावंत यांनी शेअर केलेल्या सहा मिनिटे 30 सेकंदांच्या रेकॉर्डिंगमध्ये त्या माणसाने त्याला सांगितले, “हे एका ब्राह्मणाच्या नेतृत्वाखालील सरकार आहे. लक्षात ठेवा तुम्ही एका ब्राह्मणाच्या हाताखाली काम करत आहात, मग तुम्ही ब्राह्मणांच्या विरोधात कसे बोलू शकता?” त्याने छत्रपती शिवाजी आणि छत्रपती संभाजी दोघांविरुद्धही आक्षेपार्ह टिप्पणी केली. “ते रेकॉर्डिंग ऑनलाइन शेअर करण्याचा माझा एकमेव उद्देश म्हणजे जगाला कळवणे की त्या माणसाने छत्रपती शिवाजी आणि संभाजी महाराजांबद्दल अत्यंत आक्षेपार्ह वक्तव्य केले.” सावंत यांनी द प्रिंटला सांगितले.

त्यांनी असाही आरोप केला की त्याच व्यक्तीने आता हटवलेल्या इंस्टाग्राम पोस्टमध्ये त्यांना धमकीही दिली होती. सावंत यांच्या सहकाऱ्यांनी घेतलेल्या पोस्टचा स्क्रीनग्रॅब पुरावा म्हणून पोलिसांना सादर करण्यात आला आहे. “तर हे फक्त एका फोन कॉलबद्दल नाही, ज्याला लोक मॉर्फ केलेले म्हणू शकतात, तर इंस्टाग्राम पेजबद्दल काय? स्क्रीन रेकॉर्डिंगमध्ये छेडछाड करता येत नाही,” सावंत म्हणाले.

भारतीय न्याय संहितेच्या कलम 196, 197, 299, 302, 151(4) आणि 352 अंतर्गत जुना राजवाडा पोलिस ठाण्यात गुन्हा दाखल करण्यात आला आहे, ज्यामध्ये धमक्या देणे आणि सांप्रदायिक हिंसाचार भडकवणे समाविष्ट आहे. पोलिस निरीक्षक संजीव झाडे यांनी बुधवारी माध्यमांना सांगितले की, “फोन नंबर आणि नावावरून आरोप लावण्यात आले आहेत. आम्ही आता सायबर सेलद्वारे फोनचे फॉरेन्सिक विश्लेषण करणार आहोत. पुढील तपास सुरू आहे.