स्फोटाच्या एक आठवडा आधी साथीदाराच्या अटकेनंतर उमर नबी फरार

प्रमुख संशयित डॉक्टर उमर नबी, फरीदाबादमधील एका रुग्णालयात काम करत होता.

नवी दिल्ली: लाल किल्ला बॉम्बस्फोट प्रकरणातील प्रमुख संशयित डॉ. उमर यू. नबी, दिल्लीमध्ये बॉम्बस्फोट घडवून आणण्याच्या सुमारे एक आठवडा आधी फरिदाबादमधील अल-फलाह स्कूल ऑफ मेडिकल सायन्सेस अँड रिसर्च सेंटर या त्याच्या कामाच्या ठिकाणहून पळून गेला होता, अशी माहिती मिळाली आहे. संस्थेवर छापे टाकले गेल्याने आणि त्याचा जुना मित्र आणि सहकारी, पुलवामाचा डॉ. मुझम्मिल शकील याला अटक झाल्याने सावध होऊन उमर पळून गेला होता. जम्मू आणि काश्मीर पोलिसांनी त्याला पकडण्यापूर्वीच तो फरार झाला.

“या प्रकरणाची व्यावसायिक चौकशी करण्यात आली आहे, अनावश्यक अटक करण्यात आलेली नव्हती. फरिदाबादमधील मुझम्मिलच्या जागेवर छापे टाकण्यात आले, तेव्हा उमर घाबरला असावा आणि त्याच्या सहभागाबद्दल स्पष्टीकरण देण्यापूर्वीच तो पळून गेला,” असे सुरक्षा यंत्रणेतील एका सूत्राने सांगितले. घटनांच्या क्रमाला पुष्टी देताना, दुसऱ्या सूत्राने सांगितले, की श्रीनगर पोलिसांनी मुझम्मिलला 30 ऑक्टोबर रोजी फरिदाबाद येथून अटक केली. “अनंतनाग येथील डॉ. आदिल अहमद राथेर आणि पुलवामा येथील डॉ. उमर यांची नावे तिसऱ्या दिवशी उघड केली.” असे प्रकरणाच्या तपशीलांशी परिचित असलेल्या दुसऱ्या सूत्राने ‘द प्रिंट’ला सांगितले. उमरच्या या मॉड्यूलमध्ये सहभागाबद्दल 2 नोव्हेंबरपर्यंत तपासकर्ते अंधारात होते, अशी माहिती मिळाली. पाकिस्तानस्थित दहशतवादी गट जैश-ए-मोहम्मद (जेईएम) शी संबंधित असलेल्या या मॉड्यूलचा संपूर्ण उलगडा श्रीनगर पोलिसांच्या एका पथकाला शोपियान जिल्ह्यातील एका मुस्लिम धार्मिक उपदेशकाच्या सहभागाबद्दल माहिती मिळाल्यानंतर सुरू झाला. या मॉड्यूलमध्ये सुमारे 12 लोक असल्याचा अंदाज आहे, ज्यात बॉम्बस्फोट प्रकरणात सहभागी असलेल्या चार डॉक्टरांचा समावेश आहे.

19 ऑक्टोबर रोजी श्रीनगरच्या बाहेरील भागात जैश-ए-मोहम्मदला पाठिंबा देणारे आणि धमकी देणारे पोस्टर्स लागले होते, त्यानंतर जम्मू आणि काश्मीर पोलिसांनी चौकशी सुरू केली. बेकायदेशीर हालचाली (प्रतिबंध) कायदा आणि भारतीय न्याय संहिता आणि शस्त्रास्त्र कायद्याच्या कलमांखाली पोस्टर प्रकरणात एफआयआर दाखल करण्यात आला आहे. मंगळवारपर्यंत पोलिसांनी आठ संशयितांना अटक केली होती, ज्यात डॉक्टर आदिल, मुझम्मिल आणि लखनऊचा रहिवासी शाहीन सईद यांचा समावेश होता. नंतरच्याला इतर मॉड्यूल सदस्यांना, विशेषतः मुझम्मिलला मदत केल्याच्या आरोपाखाली अटक करण्यात आली आहे.

‘धर्मगुरूंकडून महत्त्वाचे खुलासे’

जम्मू आणि काश्मीर पोलिसांनी प्रथम आरिफ निसार दार उर्फ ​​साहिल, यासिरुल अशरफ आणि मकसूद अहमद दार उर्फ ​​शाहिद या तिघांना अटक केली, हे सर्व कथित ओव्हरग्राउंड कामगार (OGW) होते आणि श्रीनगरमध्ये पोस्टर चिकटवण्यात सहभागी असल्याचे मानले जात होते. “पोस्टर्सच्या स्रोताबद्दल आणि या हालचालीमागील व्यक्तीबद्दल या तिघांची चौकशी करण्यात आली. त्यांच्या साक्षीमुळे आम्हाला शोपियानमधील धर्मगुरु इरफान अहमद वागे यांच्याकडे घेऊन गेले. वागे हा शोपियानमधील एका मशिदीत धर्मोपदेशक होता आणि मशिदीला भेट देणाऱ्या अनेक तरुणांना धर्मप्रसार करण्यात तो सहभागी असल्याचे आढळले आहे,” असे या प्रकरणाची माहिती असलेल्या तिसऱ्या सूत्राने सांगितले. अधिकाऱ्यांनी कबूल केले, की या मॉड्यूलची व्याप्ती वाघेला अटक केल्यानंतरच उलगडली गेली, जो केंद्रशासित प्रदेशाबाहेर काम करणाऱ्या काश्मीरमधील अनेक डॉक्टरांच्या संपर्कात असल्याचे उघड झाले होते.

“वागे हा एक ओजीडब्ल्यू होता आणि दहशतवाद्यांसाठी औषधे गोळा करण्यासाठी तो श्रीनगरमधील सरकारी वैद्यकीय महाविद्यालयात (जीएमसी) वारंवार येत असे. त्याच्या वारंवार भेटींदरम्यान त्याला धर्मोपदेशासाठी योग्य असलेल्या डॉक्टरांपैकी काही उमेदवार आढळले,” असे सूत्रांनी सांगितले. जेव्हा वागे या मॉड्यूलच्या व्याप्तीबद्दल बोलू लागला, तेव्हा जम्मू आणि काश्मीर पोलिसांमधील तपासकर्त्यांना आव्हान समजले. त्याने तपासकर्त्यांना जमीर अहमद अहंगर नावाच्या गंदरबल येथील एका व्यक्तीकडे नेले, ज्याने या मॉड्यूलशी संबंधित डॉक्टरांची ओळख उघड केली. या दोघांनी केलेल्या खुलाशांच्या आधारे, पोलिसांनी एक पथक फरिदाबादला पाठवले आणि स्थानिक पोलिसांसह अल-फलाह मेडिकल कॉलेजवर छापे टाकले आणि 30 ऑक्टोबर रोजी मुझम्मिलला अटक केली. त्याला तीन दिवसांच्या ट्रान्झिट रिमांडवर श्रीनगरला नेण्यात आले. 1 नोव्हेंबर रोजी त्याला 15 दिवसांसाठी पोलिस कोठडीत पाठवण्यात आले आणि 2 नोव्हेंबर रोजीच त्याने मॉड्यूलमधील इतर डॉक्टरांची नावे उघड केली.

“ज्यावेळी उमरला पकडण्यासाठी पथकाने फरीदाबादमध्ये छापे टाकण्यास सुरुवात केली तोपर्यंत तो पळून गेला होता,” असे एका पोलिस अधिकाऱ्याने द प्रिंटला सांगितले. उशिरा उघड झालेल्या माहितीमुळे छापे आणि जप्तीची गती कमी झाली. मुझम्मिलच्या चौकशीमुळे तपासकर्त्यांना अल-फलाह इन्स्टिट्यूटमधील फॅकल्टी मेंबर शाहीन सईदच्या कारमधून एक अत्याधुनिक असॉल्ट रायफल जप्त करण्यास मदत झाली. सोमवारी ती तपासकर्त्यांसमोर चौकशीसाठी हजर झाली तेव्हा तिला अटक करण्यात आली. “मुझम्मिल आणि उमर यांच्यात अनेक बैठका तिच्या उपस्थितीत झाल्या. तिने याबद्दल चिंता व्यक्त केली नाही. तिने असॉल्ट रायफल तिच्या कारमध्ये ठेवण्यास नकार दिला नाही आणि प्रकरण उलगडू लागल्यानंतरच ती फेकून दिली. ती मुझम्मिलला तीन ते चार वर्षांपासून ओळखते आणि त्याला आर्थिक मदत केल्याची कबुली देते,” असे प्रकरणाच्या तपशीलांची माहिती असलेल्या चौथ्या सूत्राने द प्रिंटला सांगितले. “इतर नियमित कारवायांसाठी आर्थिक मदत आणि दहशतवादी कारवायांमध्ये फरक अद्याप स्पष्ट झालेला नाही.”

मुझम्मिलने केलेल्या पुढील खुलाशांमुळे तपासकर्त्यांना सहारनपूरमधील एका वैद्यकीय महाविद्यालयात नेण्यात आले, जिथून आदिलला ताब्यात घेण्यात आले आणि त्याच्या खुलाशामुळे तपासकर्त्यांना जीएमसी अनंतनाग येथील त्याच्या नावाच्या लॉकरमधून एके-47 रायफल जप्त करण्यात मदत झाली. ‘द प्रिंट’ने पूर्वी वृत्त दिले होते, की आदिल, मुझम्मिल आणि उमर या तिघांनीही जीएमसी श्रीनगरमधून एमबीबीएसचे शिक्षण पूर्ण केले आणि नंतर जीएमसी अनंतनाग येथे निवासी डॉक्टर आणि नंतर प्राध्यापक म्हणून काम केले. मुझम्मिल आणि आदिलच्या चौकशीदरम्यान झालेल्या तपास आणि खुलाशांच्या आधारे, जम्मू आणि काश्मीर पोलिसांच्या संयुक्त पथकाने सोमवारी फरीदाबादच्या धौज पोलिस ठाण्याअंतर्गत फतेहपूर तागा गावात मुझम्मिलने भाड्याने घेतलेल्या जागेतून 2 हजार 500 किलोपेक्षा जास्त आयईडी बनवण्याचे साहित्य जप्त केले. जप्त केलेल्या स्फोटकांपैकी सुमारे 360 किलो स्फोटक पदार्थ आणि पदार्थांमध्ये अमोनियम नायट्रेट होते, जे लाल किल्ल्यावरील स्फोटात वापरल्याचा संशय आहे, हे काही दिवसांपूर्वी जप्त करण्यात आले होते.

सोमवारी छापा टाकला जात असताना, उमर बदरपूर सीमेवरून ह्युंदाई आय 20 कारमधून दिल्लीत प्रवेश करताना दिसला. ही कार नंतर लाल किल्ल्याजवळ झालेल्या स्फोटाचे कारण बनली, ज्यामध्ये 12 लोक ठार झाले आणि सुमारे दोन डझन लोक जखमी झाले. गृहमंत्रालयाने या प्रकरणाचा तपास राष्ट्रीय तपास यंत्रणेकडे सोपवला आहे, व त्यानुसार पुढील कारवाई सुरू आहे.