गुरुग्राम: हरियाणातील सर्वात प्रभावशाली खाप पंचायतींपैकी एक असलेल्या बिनाईन खापने लिव्ह-इन रिलेशनशिपवर पूर्णपणे बंदी घालण्याची मागणी केली आहे आणि अशा संघटनांमधील व्यक्तींना बहिष्कृत करण्याचा निर्णय घेतला आहे. खाप अध्यक्ष रघुबीर नैन यांच्या नेतृत्वाखाली जिंदमधील दानोदा गावात झालेल्या बैठकीत हा निर्णय घेण्यात आला. हरियाणाचे कॅबिनेट मंत्री आणि नरवाना येथील आमदार कृष्णन बेदीदेखील या मेळाव्यात उपस्थित होते.
रविवारच्या बैठकीत पारंपारिक अंत्यसंस्कार विधींमध्ये बदल करण्यावरही चर्चा झाली. खापने पारंपारिकपणे 13 दिवसांचा शोक कालावधी सात दिवसांपर्यंत कमी करण्याचा आणि अन्न आणि इतर खाण्यापिण्यावर जास्त खर्च करणाऱ्या अंत्यसंस्कारानंतरच्या उधळपट्टीच्या मेजवान्या कमी करण्याचा प्रस्ताव मांडला. परंपरांचा आदर करताना आधुनिकीकरणाची गरज ओळखून उपस्थितांनी हे बदल हळूहळू अंमलात आणण्याचे मान्य केले. बैठकीचा प्राथमिक अजेंडा ‘लिव्ह-इन रिलेशनशिप’ होता, जो खापच्या मते पारंपरिक हरियाणवी मूल्यांसाठी घातक पायंडा आहे. “रूढीवादी हरियाणवी समाजाने कधीही लिव्ह-इन रिलेशनशिपचा स्वीकार केला नाही आणि त्यात सहभागी असलेल्यांना नेहमीच तुच्छ लेखले जाते. तथापि, अलिकडच्या काळात अशा घटनांमध्ये वाढ होत आहे,” नैन यांनी द प्रिंटला सांगितले. “सुरुवातीला, अशी जोडपी शहरात राहतात, परंतु कालांतराने ते त्यांच्या गावी परततात. आता आम्ही त्यांच्यावर सामाजिक बहिष्कार घालण्याचा आणि सरकारकडून अशा संबंधांवर कायदेशीर बंदी घालण्याची मागणी करण्याचा निर्णय घेतला आहे.” असेही ते म्हणाले.
लिव्ह-इन रिलेशनशिपमध्ये आढळलेल्यांना बहिष्कृत करण्यासाठी एक औपचारिक ठराव मांडण्यात आला आणि व्यापक विचारविनिमयानंतर, हा निर्णय सर्वानुमते मंजूर करण्यात आला. बिनाईन खाप चर्चेत प्रेमविवाहांवरही चर्चा झाली, खापने असे जाहीर केले की पालकांच्या संमतीशिवाय अशा संबंधांची सामाजिक नोंदणी करू नये.
सामाजिक नियमांवरील विरोधाभासी भूमिका
बिनाइन खापच्या कठोर भूमिकेबद्दल विचारले असता, विशेषतः काजला खापने आंतरजातीय विवाहांना पाठिंबा देण्याच्या अलिकडच्या निर्णयाच्या प्रकाशात, नैन यांनी नंतरच्या निर्णयाला ‘प्रसिद्धी स्टंट’ म्हणून फेटाळून लावले. “आपला समाज कधीही आंतरजातीय विवाह स्वीकारणार नाही. मला स्पष्टपणे आठवते की, 1986 मध्ये, माझे वडील टेक राम नैन, जे त्यावेळी खापचे अध्यक्ष होते, त्यांनी महिलांसाठी घुंगट (बुरखा) प्रथेविरुद्ध ठराव मांडला होता,” नैन सांगतात.
काजला खाप गेल्या आठवड्यात कुरुक्षेत्र येथे भेटले होते, जिथे सदस्यांनी बदललेल्या सामाजिक वातावरणाच्या पार्श्वभूमीवर आंतरजातीय विवाहांना सामाजिक मान्यता देण्याचे समर्थन केले. रविवारी झालेल्या बिनाईन खाप बैठकीत मंजूर झालेल्या प्रमुख ठरावांपैकी एक म्हणजे लग्नांमध्ये डीजे संगीताचे नियमन. रात्री उशिरापर्यंत मोठ्या आवाजात वाजवले जाणारे संगीत ही एक मोठी गैरसोय आहे, विशेषतः वृद्धांसाठी, अशी चिंता सदस्यांनी व्यक्त केली. परिणामी, रात्री 11 नंतर डीजे संगीत वाजवू नये असा एकमताने निर्णय घेण्यात आला.
Recent Comments