गुरुग्राम: पंजाब आणि हरियाणा उच्च न्यायालयाने असा निर्णय दिला आहे, की एखाद्या महिलेशी तिच्या इच्छेविरुद्ध बोलण्याचा प्रयत्न करणे, हे त्रासदायक असू शकते, परंतु भारतीय दंड संहितेच्या (आयपीसी) कलम 354 अंतर्गत तो विनयभंग होऊ शकत नाही, जोपर्यंत त्यात गुन्हेगारी बळजबरी किंवा हल्ला होत नाही.
रोहतकच्या पोस्ट ग्रॅज्युएट इन्स्टिट्यूट ऑफ मेडिकल सायन्सेसमधील एका महिला डॉक्टरने जुलै 2020 मध्ये तिच्यावर अत्याचार केल्याचा आरोप असलेल्या भूलतज्ज्ञाविरुद्ध दाखल केलेला एफआयआर रद्द करताना, न्यायमूर्ती कीर्ती सिंह यांनी 18 सप्टेंबर रोजी निकाल दिला. या घटनेत गुन्हेगारी आरोप लावण्यासाठी आवश्यक असलेला हेतू किंवा शारीरिक क्षमता नव्हती, असे म्हणत न्यायमूर्ती कीर्ती सिंह यांनी निकाल दिला. खटल्याच्या तपशीलांनुसार, ही घटना पीजीआयएमएस रोहतक ग्रंथालयात घडली, जिथे आरोपीने तक्रारदाराजवळ जाऊन तिला अभिवादन केले आणि तो भूल देणारा निवासी असल्याचे सांगून संभाषण सुरू करण्याचा प्रयत्न केला.
तिने स्पष्ट अनिच्छा दर्शवूनसुद्धा तो प्रयत्न करत राहिला. परंतु तक्रारदाराने 26 जुलै 2020 रोजी पीजीआयएमएस पोलिस स्टेशनमध्ये आयपीसीच्या कलम 354अ (लैंगिक छळ) आणि 451 (अतिक्रमण) अंतर्गत एफआयआर दाखल केला. तथापि, खटल्याच्या न्यायालयात दिलेल्या साक्षीत तिने सांगितले, की तिला आरोपीविरुद्ध इतर कोणतीही तक्रार नाही. खटल्याच्या न्यायालयासमोर तक्रारदाराच्या साक्षीनुसार, आरोपी पीजीआयएमएस रोहतकच्या ग्रंथालयात तिच्या शेजारी येऊन बसला आणि “अरे” म्हणाला आणि तिने फक्त त्याच्याकडे रागाने पाहिले आणि पुन्हा वाचन सुरू केले.
मग तो म्हणाला, “मला तुझ्याशी बोलायचे आहे.” तिने उत्तर दिले, “मला तुझ्याशी बोलायचे नाही.” मग तो म्हणाला, “मी तुला स्कूटीवर पाहिले.” पुन्हा, तिने उत्तर दिले, “मला तुझ्याशी बोलायचे नाही.” तरीही, तो संभाषण सुरू करण्याचा प्रयत्न करत राहिला आणि म्हणाला की तो भूलतज्ञ आहे. तिने पुन्हा म्हटले, “मला तुझ्याशी बोलायचे नाही.” त्यानंतर, तो निघून गेला. न्यायमूर्ती कीर्ती सिंह यांनी आपल्या आदेशात म्हटले आहे की, पुरूषाचे वर्तन, कितीही अप्रिय असले तरी, ते “स्त्रीच्या सभ्यतेच्या भावनेला धक्का देणारे” नाही जेणेकरून ते कलम 354 आयपीसी (महिलेच्या विनयभंगाच्या उद्देशाने किंवा असे होण्याची शक्यता आहे हे जाणून तिच्यावर हल्ला करणे किंवा गुन्हेगारी बळाचा वापर करणे) अंतर्गत गुन्हा ठरेल.
“न्यायालयने सांगितले, की सदर कृती जरी त्रासदायक असली तरी, ती महिलेच्या सभ्यतेच्या भावनेला धक्का देणारी आहे असे म्हणता येणार नाही. एफआयआरमधील मजकुरावरून आणि फिर्यादीच्या जबाबातून निश्चित झालेल्या प्रकरणातील तथ्ये आणि परिस्थिती लक्षात घेता, विशेषतः जेव्हा याचिकाकर्त्याने कोणत्याही गुन्हेगारी बळाचा वापर केलेला नसतो, तेव्हा आयपीसीच्या कलम 354 चे घटक स्पष्ट केले जात नाहीत,” असे न्यायालयाने निरीक्षण नोंदवले. जानेवारी 2025 मध्ये नरेश अनेजा विरुद्ध उत्तर प्रदेश राज्य खटल्यातील सर्वोच्च न्यायालयाच्या निकालाचा हवाला देत न्यायालयाने असे म्हटले की, आयपीसीच्या कलम 354 अंतर्गत आरोप सिद्ध करण्यासाठी, महिलेच्या विनयभंगाच्या उद्देशाने गुन्हेगारी बळजबरी करणे आवश्यक आहे.
Recent Comments