बीजिंगला ट्रम्पच्या चीनविरोधी संघाची भीती नाही, ‘प्लॅन बी’ तयार

डोनाल्ड ट्रम्प यांचा फाईल फोटो.

साठ-सात वर्षीय सुझी वाइल्स, ट्रम्प यांच्या माजी प्रचार व्यवस्थापक आणि चीनचे कट्टरपंथी, ज्यांना त्यांनी “आइस मेडेन” म्हटले होते, त्यांची व्हाईट हाऊस चीफ ऑफ स्टाफ म्हणून नियुक्ती करण्यात आली. मार्को रुबियो, बीजिंगच्या विरोधात आणखी एक कट्टरपंथी, गुप्तचरविषयक सिनेट निवड समितीचे उपाध्यक्ष आणि परराष्ट्र संबंधांवरील सिनेट समितीचे वरिष्ठ सदस्य आहेत. 2023 मध्ये, त्यांनी 328 पानांचा अहवाल जारी केला ज्यात दावा केला होता की कोविड -19 विषाणू वुहानमधील चिनी सरकार संचालित प्रयोगशाळेतून सोडण्यात आला होता. बीजिंगने त्याच्यावर प्रवास बंदी लादली आहे: “चीनी कम्युनिस्ट पार्टी (CCP) धार्मिक स्वातंत्र्य, भाषण स्वातंत्र्याचा अधिकार, लोकशाही निवडणुका यासारख्या साध्या तत्त्वांवर विश्वास ठेवत नाही. ही महत्त्वाकांक्षा (जगातील सर्वात शक्तिशाली राष्ट्र बनण्याची) पूर्तता करण्यासाठी जगातील सर्व संस्था आणि नियमांचे उल्लंघन करण्याची त्यांची इच्छा ही 21 व्या शतकातील एकमेव भौगोलिक राजकीय समस्या आहे. चिनी लोकांना याचा सामना करावा लागेल. अर्थात प्रवासी बंदी उठवल्यानंतर.

फॉक्स न्यूजचे होस्ट आणि यूएस आर्मीचे दिग्गज पीट हेगसेथ यांनी पेंटागॉनचे प्रमुख म्हणून काम करण्याची अपेक्षा केली होती, त्यांनी जाहीरपणे दावा केला होता की “चीन विशेषतः युनायटेड स्टेट्स ऑफ अमेरिकाला पराभूत करण्यासाठी समर्पित सैन्य तयार करत आहे”.

देशांतर्गत प्रशासकीय यंत्रणा स्वच्छ करण्याबरोबरच, ट्रम्प यांनी त्यांच्या मेक अमेरिका ग्रेट अगेन (MAGA) मोहिमेद्वारे अमेरिकेत उत्पादन परत आणण्याचे आश्वासन दिले, नोव्हेंबर 2021 च्या बिल्ड अमेरिका बाय अमेरिका कायद्याद्वारे चालविलेले “बी अमेरिकन बाय अमेरिकन” चे आभासी पुनरुज्जीवन झाले.  याव्यतिरिक्त, ट्रम्प प्रशासनाकडून मोठ्या प्रमाणात शुल्क युद्ध सुरू होण्याची शक्यता आहे, ज्यामुळे यूएस-चीन व्यापारावर गंभीर परिणाम होईल. बीजिंगने आपल्या आर्थिक नियोजनात या समस्येला आधीच अधोरेखित  केले आहे. मालमत्तेची घसरण आणि अतिरिक्त पोलाद उत्पादन यामुळे काही राज्य उद्योगांवर आणि बांधकाम समूहांवर मोठ्या प्रमाणात केंद्रीकृत वित्तीय सहाय्य आवश्यक आहे. हे निश्चित आहे की त्याच्या साठ्यामध्ये एक छिद्र पडेल, ज्यामुळे, चिनी आर्थिक व्यवस्थेला  बाह्य अनिश्चिततेचा सामना करावा लागेल.

तद्वतच, बीजिंगने ट्रम्पच्या चीनविरोधी संघाला घाबरवले पाहिजे, परंतु असे दिसते की त्याच्याकडे आधीपासूनच एक योजना बी आहे. टेस्लाचे सीईओ इलॉन मस्क यांनी प्रचारादरम्यान ट्रम्प यांना दिलेला जबरदस्त पाठिंबा हा निवडणूक निकालांवर परिणाम करणारा एक महत्त्वाचा घटक होता. मस्क आणि त्याच्या स्पेस-एक्सला ट्रम्प प्रशासनात मिळणारे उच्च स्थान हा या सगळ्याचा एक नैसर्गिक परिणाम आहे. ट्रम्प यांनी म्हटले आहे की मस्क हे सरकारी कार्यक्षमतेच्या विभागाचे उपनेते असतील. (DOGE) नियमांमधील बदलांवर देखरेख ठेवण्यासाठी तसेच फेडरल एजन्सीजचा आकार कमी करण्यासाठी ते प्रयत्नशील असतील. हे वचन निवडून आलेल्या राष्ट्राध्यक्षांनी त्यांच्या प्रचार भाषणात दिले होते. योगायोगाने, MAGA मोहिमेत मूलत: टॅरिफमध्ये मोठ्या प्रमाणात वाढ समाविष्ट आहे.

दरम्यान, चीनमधील टेस्लाच्या मोठ्या “गिगाफॅक्टरी”सह, प्रीमियर ली कियांगसह काही उच्च अधिकाऱ्यांशी इलॉन मस्कचे जवळचे संबंध, बीजिंगसाठी ट्रम्पच्या प्रस्तावित कठोर भूमिकेविरूद्ध स्वतःला रोखण्यासाठीची शिडी ठरू शकतात.

एक महत्त्वाचा प्रश्न

ट्रम्प यांच्या टीममध्ये ‘चायना हॉक्स’चा समावेश असताना, त्यांची धोरणे किती भारताभिमुख असतील हा महत्त्वाचा प्रश्न आहे. मजबूत डॉलर, इमिग्रेशन विरोधी धोरणे, H-1B व्हिसा मध्ये कपात आणि उच्च शुल्क भारताच्या उत्पादन आणि आयातीसाठी हानिकारक असेल. महत्त्वाकांक्षी ‘मेक इन इंडिया’ स्वप्नांवर गंभीरपणे परिणाम होत आहे. केवळ यूएस-चीन संबंधांच्या प्रिझमवरून ट्रम्पच्या संघाचे मूल्यांकन करणे ही निर्णयाची एक गंभीर चूक असेल ज्यामुळे चुकीच्या ठिकाणी उत्साह आणि सदोष परराष्ट्र आणि आर्थिक धोरणे होतील.

अमेरिकन  अध्यक्षांना त्यांच्या पसंतीच्या व्यक्तींना संघ सदस्य म्हणून निवडण्याचा आणि निवडण्याचा अधिकार आहे, मग ते मित्र, समर्थक किंवा निष्ठावंत असोत.

अब्राहम लिंकन, हिंसक बंडखोरी, वांशिक विभाजन आणि सामाजिक उलथापालथीच्या अत्यंत कसोटीच्या वेळी देशाचे नेतृत्व करणाऱ्या अमेरिकेच्या सर्वोत्कृष्ट राष्ट्राध्यक्षांपैकी एक म्हणून, त्याने पराभूत केलेल्या आणि त्याच्याशी तीव्रपणे असहमत असलेल्या प्रतिस्पर्ध्यांचा समावेश असलेला संघ निवडला. 16 व्या आणि 47 व्या अध्यक्षांच्या दरम्यान उल्लेखनीय समांतर आहेत, जरी अमेरिका आणि उर्वरित जग 1860 मध्ये होते त्यापेक्षा खूप पुढे गेले आहेत.

नवी दिल्लीला अमेरिकेतील भारतीय कॉकस संघ मजबूत करणे, अधिक समर्थकांची नोंद करणे आणि नियुक्तीची प्रक्रिया उघडकीस येताच ट्रम्प यांच्या यादीवर बारकाईने लक्ष ठेवणे आवश्यक आहे. ट्रम्प यांच्या मंत्रिमंडळात ‘प्रतिस्पर्धी’ नियुक्त करण्यासाठी आमच्याकडे पुरेसा प्रभाव नसू शकतो, परंतु आम्ही निश्चितपणे भारत समर्थक सदस्यांचा शोध घेऊ शकतो. ज्यांना हे कळेल, ते हिताचेच ठरेल. वाटाघाटी करण्यासाठी फायदे ओळखण्याबरोबरच, पंतप्रधान नरेंद्र मोदी आणि राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांच्यातील वैयक्तिक सौहार्द, ट्रम्प 2.0 दरम्यान जास्तीत जास्त फायदा मिळविण्यासाठी वापरावे लागेल.

लेखक ‘ऑर्गनायझर’चे माजी संपादक आहेत. दृष्टीकोन वैयक्तिक आहे.