शिंदेंच्या बालेकिल्ल्यात रवींद्र चव्हाण आक्रमक, महायुतीच्या अस्थिरतेत वाढ?

महाराष्ट्र भाजपचे अध्यक्ष रवींद्र चव्हाण आणि उपमुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे यांचे फाइल फोटो.

मुंबई: स्थानिक स्वराज्य संस्थांच्या निवडणुकांपूर्वी भाजप आणि एकनाथ शिंदे यांच्या नेतृत्वाखालील शिवसेना यांच्यात तणाव वाढत असताना, अस्थिर महायुती युतीमध्ये एक नवीन वाद निर्माण होत आहे. अंतर्गत सूत्रांच्या मते, भाजपच्या केंद्रीय नेतृत्वाने राज्यात पक्षाचा विस्तार करण्यासाठी महाराष्ट्राचे पक्षप्रमुख रवींद्र चव्हाण यांना मान्यता दिली आहे. चव्हाण यांनी शिंदे यांचे गृहराज्य ठाणे येथे हे अभियान नेले आहे, त्यांनी सात महानगरपालिका असलेल्या जिल्ह्यात आक्रमकपणे शिवसेना कार्यकर्त्यांना सामील करून घेतले आहे. भाजपचे एक पदाधिकारी म्हणाले, “काही लोक स्वेच्छेने पक्ष बदलू इच्छितात. भाजप केंद्रात, राज्यात आहे आणि तळागाळातही त्यांची उपस्थिती मजबूत आहे. ते त्यांचे करिअर आणि चांगल्या संधी वाढवण्याचा प्रयत्न करीत आहेत. म्हणून आम्ही त्यांच्याकडे जात नसून, ते आमच्याकडे येत आहेत.”

शिंदे यांच्या नेतृत्वाखालील शिवसेनेसोबत असलेले महाराष्ट्राचे परिवहन मंत्री प्रताप सरनाईक यांनी कबूल केले की पालघर, ठाणे आणि इतर जिल्ह्यांमध्ये भाजपच्या समावेशाबद्दल असंतोष आहे. “स्थानिक स्वराज्य संस्थांच्या निवडणुकीपूर्वी पक्षांमध्ये लोकांना सामील करण्याची स्पर्धा सुरू आहे. आमच्या बाजूने असंतोष होता; दुसऱ्या बाजूलाही काही प्रमाणात असंतोष होता,” सरनाईक यांनी माध्यमांना सांगितले. दोन्ही मित्रपक्षांमध्ये आधीच संघर्षाची स्पष्ट चिन्हे असतानाच हे घडले आहे.  शिवसेनेच्या कार्यकर्त्यांचा आणि माजी नगरसेवकांचा भाजप आपल्या पक्षात समावेश करून घेत आहे. भाजप महाराष्ट्रात आपला प्रभाव वाढवण्यासाठी सतत प्रयत्नशील आहे. यामुळे शिंदे अस्वस्थ आहेत. या आठवड्याच्या सुरुवातीला, भाजपच्या कथित नेते-चोरीमुळे नाराज असलेल्या सेनेच्या सर्व मंत्र्यांनी 19 नोव्हेंबर रोजी महाराष्ट्र मंत्रिमंडळाच्या बैठकीवर बहिष्कार टाकला आणि निषेध व्यक्त केला – राज्याच्या इतिहासातील ही एक दुर्मिळ घटना होती. केवळ शिंदेच या बैठकीला उपस्थित होते. उपमुख्यमंत्र्यांनी त्याच दिवशी केंद्रीय मंत्री अमित शहा यांच्याशी संपर्क साधला आणि तक्रार केली, परंतु त्याचा कोणताही निकाल लागला नाही.

महाराष्ट्रातील 246 नगरपरिषदा आणि 42 नगरपंचायतींसाठी मतदान 2 डिसेंबर रोजी होणार आहे, त्यानंतर दुसऱ्या दिवशी मतमोजणी होणार आहे. नामांकन प्रक्रिया 17 नोव्हेंबर रोजी संपली आणि उमेदवारांची अंतिम यादी 26 नोव्हेंबर रोजी प्रकाशित होणार आहे. “ठाणे जिल्ह्यातील पट्ट्यात चांगली उपस्थिती असलेले रवींद्र चव्हाण हे बऱ्याच काळापासून शिंदेंना रोखण्याचा प्रयत्न करत आहेत. खरं तर, त्यांना शिंदेंची सत्ता नियंत्रित करण्यासाठीच तयार करण्यात आले होते,” असे राजकीय विश्लेषक हेमंत देसाई यांनी ‘द प्रिंट’ला सांगितले. ठाण्याचे रहिवासी असलेले ‘द प्रिंट’चे आणखी एक राजकीय विश्लेषक प्रकाश बाळ यांनी सांगितले की, सर्व हालचाली केंद्रीय मंत्री अमित शहा यांच्याशी सल्लामसलत केल्यानंतरच झाल्या आहेत. “अमित शहा म्हणाले होते, की आम्हाला कुबड्यांची गरज नाही, आणि म्हणून, पक्ष आता शिंदेंना बाजूला करण्याचा प्रयत्न करत आहे. ते ते हळूहळू करतील पण ते निश्चितपणे करतील. शहा यांनी आधीच सांगितले होते की भाजप 2029 च्या निवडणुका स्वबळावर लढेल, म्हणून ही त्याची सुरुवात आहे,” असे ते म्हणाले.

रवींद्र चव्हाण: आक्रमक रणनीती

रवींद्र चव्हाण मूळचे कोकण भागातील आहेत. ते 2009 पासून डोंबिवलीतून भाजपचे आमदार आहेत, 2014, 2019 आणि 2024 मध्ये पुन्हा निवडून आले आहेत. त्यांच्यात आणि शिंदेंमध्ये बराच काळ वाद आहे. या वर्षाच्या सुरुवातीला भाजपने चव्हाण यांना प्रदेशाध्यक्ष बनवल्यापासून, त्यांनी राज्यात, विशेषतः ठाणे पट्ट्यात आक्रमकपणे पक्षाचा विस्तार केला आहे. “ते एक अतिशय बारकाईने काम करणारे नेते आहेत. त्यांना आमच्या पक्षाचा विस्तार करण्याचे काम देण्यात आले आहे आणि तेच त्यांचे ध्येय आहे. आतापर्यंत, आम्ही विरोधी गटातील अनेक कार्यकर्त्यांना सामील केले आहे,” असे पक्षाच्या पदाधिकाऱ्याने म्हटले आहे. मात्र वादाचा मुद्दा असा आहे, की भाजप त्यांचा विस्तार कार्यक्रम ‘ऑपरेशन लोटस’ ठाणे पट्ट्यात राबवत आहे, ज्यामध्ये कल्याण-डोंबिवलीचा समावेश आहे, जो एकनाथ शिंदे यांचे खासदार पुत्र श्रीकांत यांचा बालेकिल्ला आहे, आणि उपमुख्यमंत्र्यांच्या पदाधिकाऱ्यांचा वापर करत आहे. गेल्या आठवड्यात भाजपने कल्याण-डोंबिवलीतील शिवसेनेचे महेशपाटील, सुनीता पाटील आणि सायली विचारे या तीन माजी नगरसेवकांना पक्षात घेऊन शिंदे यांना नाराज केले.

“आम्हाला समजते की ही एक युती आहे, परंतु त्यांनी, विशेषतः रवींद्र चव्हाण यांनी, आमच्या नेत्यांना आणि पदाधिकाऱ्यांना त्यांच्या पक्षात घेण्यापासून परावृत्त करावे. ते युती धर्माचे पालन करत नाहीत,” असे ठाण्यातील एका शिवसेनेच्या पदाधिकाऱ्याने सांगितले. “भाजपमधील काही असंतुष्ट पदाधिकारी आमच्याकडे येण्यास तयार होते, परंतु आम्हाला युतीमध्ये कोणताही वाद नको होता, म्हणून आम्ही त्यापैकी कोणालाही सामील केले नाही.” सेनेच्या मंत्र्यांनी मंत्रिमंडळ बैठकीवर बहिष्कार टाकल्यानंतर, एकनाथ शिंदे आणि देवेंद्र फडणवीस यांनी बैठक घेतली आणि ‘संधिविराम’ मागितला. पत्रकारांशी बोलताना शिंदे म्हणाले की, “एकमेकांचे नेते आपल्याकडे ओढून न घेण्याचा करार जाहीर करण्यात आला आहे. महायुतीतील कोणत्याही पक्षात कोणत्याही पक्षाचे नेते किंवा सदस्य ओढून घेतले जाणार नाहीत”.

दरम्यान, रवींद्र चव्हाण पक्षाच्या पदाधिकाऱ्यांसोबत सतत आणि नियमित बैठका घेत आहेत, त्यांना वॉर्ड स्तरावरील काम सोपवत आहेत आणि पक्षाचा केडर बेस वाढविण्यात मदत करत आहेत. “जिल्हास्तरीय प्रमुखांची नियुक्ती करताना ते लोकांना वैयक्तिकरित्या भेटत आहेत. तसेच, जातीय समीकरणे आणि महिलांच्या उपस्थितीत संतुलन राखण्याबाबत ते खूप बारकाईने काम करत आहेत. ते ते पारदर्शकपणे करत आहेत,” असे ठाण्यातील आणखी एका भाजप पदाधिकाऱ्याने सांगितले. राजकीय विश्लेषक देसाई म्हणाले की, “शिंदे पिता-पुत्र जोडी भाजपचे लक्ष्य आहे. कल्याणचे खासदार श्रीकांत शिंदे कल्याण-डोंबिवली पट्ट्यात सत्ताधारी आहेत, म्हणून भाजप त्यांनाही अडचणीत आणत आहे. जर त्यांना पुन्हा सत्तेत यायचे असेल तर श्रीकांत यांना महानगरपालिकेत स्वतःला सिद्ध करावे लागेल. भाजप कल्याण-डोंबिवलीतून बाहेर पडत आहे कारण पक्ष श्रीकांत यांची सत्ता कमी करू इच्छित आहे आणि अखेर त्यांची जागा मिळवू इच्छित आहे.”

ठाणे: नवीन रणांगण

शिंदे यांच्या नेतृत्वाखालील शिवसेना कार्यकर्ते आणि भाजप कार्यकर्ते 20 नोव्हेंबर रोजी शहरी गरीबांसाठी मूलभूत सेवा (BSUP) गृहनिर्माण योजनेच्या उत्सवादरम्यान हाणामारीत सामील झाले. नंतर ठाण्यातील भाजपचे माजी नगरसेवक नारायण पवार यांच्याविरुद्ध पोलिस तक्रार दाखल करण्यात आली. पवार आणि त्यांच्या समर्थकांनी बेसिक सर्व्हिसेस फॉर द अर्बन पूअर (बीएसयूपी) गृहनिर्माण योजनेच्या समारंभात सेनेचे शाखा प्रमुख हरेश महाडिक आणि उपशाखा प्रमुख महेश लहाने यांच्यावर हल्ला केल्याचा आरोप आहे. नंतर एका मराठी वाहिनीशी बोलताना नारायण पवार यांनी सर्व आरोप फेटाळून लावले. त्यांनी दावा केला की ते रहिवाशांचे अभिनंदन करण्यासाठी सभेला गेले होते आणि “काही लोकांनी चुकीची माहिती देऊन पोलिस गुन्हे दाखल केले आहेत”. नौपाडा पोलिसांनी अदखलपात्र गुन्हा दाखल केला आहे आणि तपास सुरू आहे. 20 नोव्हेंबरची घटना ही दोन्ही मित्र पक्षांच्या कार्यकर्त्यांमधील हाणामारीची पहिली घटना नाही.

फेब्रुवारी 2024 मध्ये, भाजपचे तत्कालीन आमदार गणपत गायकवाड आणि त्यांच्या चार साथीदारांना पोलिस ठाण्याच्या आवारात शिवसेना नेत्यावर हत्येचा प्रयत्न केल्याबद्दल अटक करण्यात आली होती. उल्हासनगरच्या हिल लाईन पोलिस स्टेशनमधील वरिष्ठ निरीक्षक कार्यालयातील एका खोलीत शिंदे यांच्या नेतृत्वाखालील शिवसेनेचे कल्याण युनिट प्रमुख महेश गायकवाड यांना लक्ष्य केल्याचा आरोप गणपत गायकवाड यांच्यावर होता. महेश गायकवाड यांना रुग्णालयात नेण्यात आले आणि त्यांच्यावर शस्त्रक्रिया करण्यात आली. गणपत गायकवाड यांना अटक करण्यात आली आणि नंतर न्यायालयाने जामीन नाकारताना त्यांना हत्येच्या प्रयत्नासह इतर आरोपांवर रिमांड देण्यात आल्याचे सांगितले.

प्रकाश बाळ म्हणाले की, “ठाणे हा एकनाथ शिंदेंचा बालेकिल्ला आहे. त्यामुळे भाजपने ठाण्यातील लोकांना ताब्यात घेतले तर ते शिंदेंसाठी समस्या निर्माण होईल. त्यांची शक्ती कमी होऊ लागेल. भाजप ठाण्यात खूप आक्रमक असल्याने त्यांच्या पक्षात बरीच नाराजी आहे.”