दिल्लीच्या नवीन मुख्यमंत्री रेखा गुप्ता यांचा असा झाला राजकीय उदय

शपथविधी सोहळ्यापूर्वी भाजपच्या रेखा गुप्ता आणि पंतप्रधान नरेंद्र मोदी.

नवी दिल्ली: मध्यप्रदेश विधानसभा निवडणुकीच्या काही महिने आधीच, तत्कालीन नगरसेविका रेखा गुप्ता यांना पक्षाच्या महिला मोर्चा शाखेच्या निवडणूक प्रभारी म्हणून नियुक्त करण्यात आले. मे महिन्यात होणाऱ्या कर्नाटक विधानसभा निवडणुकीत भाजपला महिलांचा पाठिंबा कमी होण्याची शक्यता असल्याने 2023 च्या मध्य प्रदेश, छत्तीसगड आणि राजस्थानमधील विधानसभा निवडणुका महिला मोर्चासाठी महत्त्वाच्या होत्या. इंडिया टुडे-अ‍ॅक्सिस माय इंडियाच्या एक्झिट पोलमध्ये 40 टक्के महिला मतदारांनी काँग्रेसला पसंती दिली, तर 34 टक्के महिलांनी भाजपला पसंती दिली असे आढळून आले होते.

महिला मोर्चा आणि गुप्ता यांचे काम पूर्ण झाले होते आणि त्यांनी लगेचच नरेंद्र मोदी सरकारकडून राबविल्या जाणाऱ्या कल्याणकारी योजनांविषयी महिलांमध्ये जागरूकता निर्माण करण्यासाठी राज्यभर प्रचार सुरू केला. गुप्ता यांच्या प्रयत्नांना यश आले आहे. गुरुवारी, गुप्ता यांनी दिल्लीच्या मुख्यमंत्री म्हणून शपथ घेतली, ज्यामुळे सुषमा स्वराज, शीला दीक्षित आणि अतिशी यांच्यानंतर त्या शहरातील चौथ्या महिला मुख्यमंत्री झाल्या. भारतीय जनता पक्षाने बुधवारी पहिल्यांदाच आमदार आणि तीन वेळा माजी नगरसेवक म्हणून निवडून आले. गुप्ता यांनी शालीमार बाग येथून विधानसभा निवडणुकीत 68 हजार 200 मतांनी विजय मिळवला, त्यांच्या जवळच्या प्रतिस्पर्धी ‘आप’च्या बंदना कुमारी यांनी 38 हजार 605 मते मिळवली.

भाजपमधील अनेक नेत्यांनी त्यांचे वर्णन ‘उत्कृष्ट वक्ते’ म्हणून केले ज्यांनी ‘जवळजवळ सर्व संघटनात्मक पदांवर’ काम केले आहे, ज्यामुळे त्यांना परवेश वर्मा आणि आशिष सूदसारख्या वरिष्ठ नेत्यांविरुद्ध उभे करण्यात मदत झाली. गुप्ता त्यांच्या विद्यार्थीदशेपासूनच राजकारणात सहभागी आहेत आणि महाविद्यालयीन शिक्षणापासूनच राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघ (आरएसएस) शी संबंधित आहेत. गुप्ता यांनी अखिल भारतीय विद्यार्थी परिषद (एबीव्हीपी) पासून त्यांचा राजकीय प्रवास सुरू केला. 1996-1997 मध्ये त्या दिल्ली विद्यापीठ विद्यार्थी संघटनेच्या (डीयूएसयू) अध्यक्ष झाल्या आणि 2007 मध्ये पहिल्यांदा त्या पीतमपुरा उत्तर येथून नगरसेवक म्हणून निवडून आल्या.

ढोलकी आणि मिठाई

50 वर्षीय गुप्ता यांचा जन्म 1974 मध्ये हरियाणाच्या जिंद जिल्ह्यातील जुलाना तहसीलमधील नंदगड गावात झाला. त्यांचे कुटुंब 1976 मध्ये दिल्लीला स्थलांतरित झाले जिथे त्यांच्या वडिलांनी राष्ट्रीयकृत बँकेत नोकरी स्वीकारली. सोशल मीडियावर व्हायरल झालेल्या एका व्हिडिओमध्ये दिल्लीचे मुख्यमंत्री निवडण्यासाठी पक्षाच्या आमदारांच्या बैठकीसाठी भाजपचे निरीक्षक ओ.पी. धनकर रेखा गुप्ता यांना ‘हरियाणा की बेटी’ असे संबोधून अभिनंदन करताना दिसत आहेत. गुप्ता यांचे जन्मस्थान, हरियाणाच्या जिंद जिल्ह्यातील जुलानाचे प्रतिनिधित्व सध्या राज्य विधानसभेत ऑलिम्पिक्स चॅम्पियन विनेश फोगट यांचे प्रतिनिधित्व करत आहेत. जुलानामध्ये जल्लोष साजरा झाला, गुप्ता यांची दिल्लीच्या मुख्यमंत्रीपदी निवड झाल्याची बातमी ऐकताच लोकांनी ढोलताशांच्या तालावर नाच केला आणि मिठाई वाटली.

त्यांचे आजोबा, मणिराम आणि कुटुंबातील इतर सदस्य नंदगड गावात राहत होते, जिथे ते धान्य बाजारात कमिशन एजंटचा व्यवसाय सुरू करण्यासाठी जुलाना येथे जाण्यापूर्वी एक दुकान चालवत होते. रेखा यांचे वडील जय भगवान, बँक ऑफ इंडियामध्ये काम करत होते. 1972-73 मध्ये, त्यांना व्यवस्थापक म्हणून बढती देण्यात आली आणि त्यांची दिल्लीला बदली झाली, ज्यामुळे कुटुंबाला स्थलांतर करावे लागले. परिणामी, रेखा यांनी त्यांचे शालेय शिक्षण, पदवी आणि एलएलबी दिल्लीत पूर्ण केले. गुप्ता यांनी केवळ मध्य प्रदेशातील महिला मोर्चाच्या निवडणूक प्रभारी म्हणून काम केले नाही तर उत्तर प्रदेशातही काम केले.

व्यवसायाने वकील असलेल्या गुप्ता या बनिया समुदायाच्या आहेत. त्या पितामपुरा उत्तर वॉर्डमधून तीनदा नगरपरिषदेत निवडून आल्या होत्या. सध्या त्या भाजपच्या महिला मोर्चाच्या राष्ट्रीय उपाध्यक्ष आहेत. दिल्ली भाजपच्या एका नेत्याच्या मते, मध्य प्रदेशात पक्षाचे राज्य नेतृत्व ‘लाडली बहना’ योजनेवर काम करत असताना गुप्ताही त्यात सक्रीयपणे सहभाग घेत होत्या. दिल्ली विधानसभा निवडणुकीपूर्वी महिलांभोवती केंद्रित योजना देखील भाजपच्या प्रमुख निवडणूक आश्वासनांपैकी एक होत्या. “कधीकधी गोष्टी योग्य वेळी घडतात. जेव्हा रेखाजी गेल्या दोन वेळा निवडणूक लढल्या तेव्हा अनेकांना वाटले की त्यांना यावेळी तिकीट दिले जाणार नाही. त्यांना तिकीट मिळालेच नाही तर त्यांनी विजयदेखील निश्चित केला,” असे पक्षाच्या एका नेत्याने सांगितले.

“पक्षाने महिला मतदारांवर लक्ष केंद्रित केले आणि महिलांभोवती केंद्रित असलेल्या त्यांच्या अनेक प्रमुख आश्वासनांमुळे गुप्ता यांनाही मदत झाली. इतर महिला नेत्याही असल्या तरी, त्यांचा प्रशासकीय अनुभव, सर्वांना सोबत घेण्याची त्यांची क्षमता आणि त्यांचा संयम न गमावण्याची त्यांची क्षमता यामुळे त्यांना मदत झाली.”

पात्र महिलांना दरमहा 25000 रुपये, गर्भवती महिलांना 21 हजार रुपयांची एक वेळची आर्थिक मदत आणि वृद्धापकाळातील वाढीव मदत जाहीर करण्यात आली. मध्य प्रदेश विधानसभा निवडणुकीपूर्वी गुप्ता यांनी ‘द प्रिंट’ला सांगितले की, त्यांनी ठरवले आहे की रक्षाबंधनाच्या दिवशी प्रत्येक विधानसभा क्षेत्रातील महिला मुख्यमंत्री शिवराज चौहान यांना राखी पाठवतील, जे त्यांना शुभेच्छा देण्यासाठी व्हिडिओ कॉन्फरन्सिंग करतील. “ही एक साधी कृती होती पण त्याचे मोठे परिणाम झाले. लवकरच हे फोटो सोशल मीडियावर व्हायरल झाले,” असे भाजपच्या एका वरिष्ठ नेत्याने सांगितले.

पहिल्यांदाच आमदार झालेल्या त्या दोनदा दिल्ली विधानसभा निवडणुकीत अपयशी ठरल्या होत्या. 2022 मध्ये, जेव्हा त्या नगरसेवक म्हणून निवडून आल्या, तेव्हा पक्षाने त्यांना आपच्या शेली ओबेरॉय यांच्याविरुद्ध महापौरपदाच्या उमेदवार म्हणूनही संधी दिली.

“त्या विद्यार्थी राजकारणात सहभागी आहेत, महिलांशी संबंधित अनेक मुद्दे त्यांनी मांडले आहेत. महिला कल्याण आणि बाल विकास समितीच्या प्रमुख म्हणून त्यांनी महिला सक्षमीकरण मोहिमांचे नेतृत्व केले. त्यांनी दिल्लीतील भाजप महिला मोर्चाच्या सरचिटणीस आणि राष्ट्रीय कार्यकारी समितीच्या सदस्या म्हणूनही काम केले,” असे दुसऱ्या नेत्याने सांगितले.

पक्षाने २७ वर्षांचा संघर्ष अखेर जिंकला आणि दिल्ली निवडणुकीत बाजी मारली. त्यांनी 48 जागा जिंकल्या तर आप 22 जागांवर आला. “2007 नंतर, त्यांनी 2021 च्या एमसीडी निवडणुकीतही विजय मिळवला, जेव्हा एमसीडीचे विभाजन झाले. यावेळी त्या उत्तर दिल्ली महानगरपालिकेतून जिंकल्या. पक्षाला त्यांच्या क्षमतेची जाणीव झाली आणि त्यांना शिक्षण समितीचे अध्यक्ष बनवण्यात आले. त्यांनी गणवेशाशी संबंधित असो किंवा पक्क्या शाळेच्या इमारतीची खात्री करून घेण्याशी संबंधित अनेक सुधारणा सुरू करण्याचा प्रयत्न केला,” असे पक्षाच्या एका वरिष्ठ नेत्याने सांगितले.