अटेलीमध्ये भाजपच्या आरती रावांचा वडिलांच्या वारशावर भरवसा, पण आउटसायडरचा शिक्का कसा पुसणार?

भाजपच्या टेली विधानसभेच्या उमेदवार आरती राव

अटेली (हरियाणा): त्यांनी भाषण सुरू करताच त्यांच्या “राम राम जी” च्या मोठ्या आवाजाने गर्दी वाढली आणि प्रचंड उष्णता असूनही, श्रोत्यांनी मोठ्या पांढऱ्या तंबूखाली ठेवलेल्या त्यांच्या प्लास्टिकच्या खुर्च्यांवर उड्या मारल्या आणि टाळ्या वाजवल्या. तथापि, अटेली विधानसभेच्या भारतीय जनता पक्षाच्या उमेदवार, आरती राव – गुडगावचे खासदार राव इंद्रजीत सिंग यांची मुलगी – त्यांच्या  वंशाविषयी, तिकीट मिळविण्यासाठी त्यांच्या दशकभर चाललेल्या संघर्षाबद्दल बोलू लागल्याने लवकरच उर्जा ओसरली.

“दहा वर्षांपूर्वी अटेलीहून लोकांना चंदीगडला पोहोचायला आठ तास लागत होते, पण भाजप सरकारने रस्ते बांधल्याने आता फक्त तीन-चार तास लागतात,” ग्रामचौपाल (समुदाय) येथे राजकीय उमेदवार म्हणून पदार्पण करताना राव यांनी घोषित केले. अटेली विधानसभा मतदारसंघातील रामपुरा गावात झालेल्या मेळाव्याला त्या संबोधित करत होत्या.

राव यांच्या पांढऱ्या फॉर्च्युनरला शनिवारी कार्यक्रमात पोहोचण्यासाठी खड्डे, ओसंडून वाहणारी गटारी आणि सततची दुर्गंधी यातून मार्गक्रमण करावे लागले. गेल्या दोन विधानसभा निवडणुकांमध्ये या जागेवर भाजपचा विजय झाला आहे – 2019 मध्ये सीता राम आणि 2014 मध्ये संतोष यादव येथे विजयी झाले.

“मतदारांनो तुमची जादू दाखवा, जसे तुम्ही माझे वडील, राव इंद्रजीत साहेब आणि माझे आजोबा, राव बिरेंदर सिंग – हरियाणाचे दुसरे मुख्यमंत्री यांच्यासाठी केले होते,”  असे आवाहन राव यांनी केले.

दिल्ली विद्यापीठाच्या पदवीधर असलेल्या 45 वर्षीय राव यांनी या तिकिटासाठी 10 वर्षे वाट पाहिली आहे. पण त्या राजकीय क्षेत्रात नवोदित नाहीत. 2009 पासून त्या त्यांच्या वडिलांसाठी प्रचार करत आहेत. तेव्हा राव इंद्रजीत काँग्रेसचे उमेदवार होते. 2014 मध्ये, ते भाजपमध्ये गेल्यानंतर, त्यांनी संसदीय निवडणुकीत आपल्या मुलीला तिकीट मिळावे यासाठी अयशस्वी लॉबिंग केले. 2019 मध्ये त्यांनी पुन्हा पक्षाला त्यांच्या मुलीला तिकीट देण्याची विनंती केली, परंतु त्यांना पुन्हा एकदा नकार देण्यात आला.

राव यांचा विजय किंवा पराभव हा त्यांचा एकट्याचा नाही – त्यांनी आजोबा आणि वडिलांचा वारसा सांभाळला आहे. यावेळी राव यांना तिकीट मिळू शकले नाही, तर त्या अपक्ष म्हणून निवडणूक लढवू शकतात, अशी अफवा पसरली होती. तथापि, त्या  आगामी हरियाणा निवडणुकीत भाजपकडून उमेदवारी मिळवू शकल्या आणि आता काँग्रेसच्या उमेदवार आणि माजी आमदार अनिता यादव आणि बहुजन समाज पार्टी (BSP) चे ठाकूर अत्तार लाल यांच्या विरोधात त्यांना खडतर लढत द्यावी लागणार आहे. हरियाणात 2 ऑक्टोबरला निवडणुका होत आहेत.

यादव 2009 मध्ये अटेलीच्या आमदार होत्या, तर बसपच्या लाल यांनी 2019 च्या विधानसभा निवडणुकीत 37,387 मते मिळवून, भाजपच्या सीता राम यांच्या मागे, 18,406 मतांच्या फरकाने विजय मिळवून दुसरे स्थान मिळविले.

“हे तिकीट मिळवण्यासाठी मी 10 वर्षे कठोर परिश्रम केले जेणेकरून मी तुमची सेवा करू शकेन आणि आता मी तुमच्यासमोर आहे. मला जिंकून देण्याची जबाबदारी तुमची आहे’ असे भावनिक आवाहन त्यांनी मतदारांना केले.

क्रीडा कारकीर्द

त्यांचा ट्रॅक्टर आणि वाहनांचा ताफा—भाजपचे झेंडे फडकवत आहेत आणि त्यांच्या स्पीकर्सवरून प्रचाराची गाणी वाजत  आहेत. राव त्यांच्या एसयूव्हीची  खिडकी खाली करून रस्त्याच्या कडेला रांगेत उभ्या असलेल्या गावकऱ्यांकडून ओवाळून घेतात. ज्या महिलेचा वंश अहिरवाल प्रदेशाचा माजी राजा राव तुला राम याच्याशी संबंधित आहे त्याची ही एक झलक. या प्रदेशात रेवाडी, महेंद्रगड, गुडगाव, दादरी, नूह, झज्जर आणि राजस्थानमधील अलवरचा काही भाग समाविष्ट आहे.

खेरी गावात बी.आर.च्या प्रतिमेला पुष्पहार अर्पण करून त्यांच्या  दिवसाची सुरुवात झाली. आंबेडकरांनी पार्श्वभूमीवर  “मोदी आये थे, मोदी जी आयेंगे” हे गाणे वाजवले. त्यांच्या मोहिमेतील डझनभर पुरुषांनी वेढलेल्या, स्टेजच्या मध्यभागी असलेल्या त्या एकमेव महिला होत्या . गावातील काही लोकांनी त्यांना  पुष्पहार घातला आणि काहींनी त्यांना पुष्पगुच्छ अर्पण केले, तर काहींनी त्यांच्या खांद्यावर शाल ओढली.

राव एक आंतरराष्ट्रीय स्कीट नेमबाज होत्या व त्यांनी  ने देशासाठी डझनभर पुरस्कार जिंकले आहेत.

त्या ‘द प्रिंट’ शी बोलताना म्हणाल्या, की “मी भारतीय नेमबाजी संघात 20 वर्षे घालवली, आणि पहिली काही वर्षे मी एकटीच महिला होते, त्यामुळे विशेषत: एकटी महिला असण्याच्या दृष्टीने हा काळ शिकण्याचा आणि कसोटीचा होता.   मला इथे काही वेगळे दिसत नाही,” त्या म्हणतात.

2008 च्या परिसीमनानंतर, त्यांच्या कुटुंबाचा जुन्या महेंद्रगढ प्रदेशात – ज्याचा अटेली भाग आहे – तिथे प्रभाव कमी झाला आहे. यामुळे त्यांच्यासाठी ‘आउटसायडर’चा शिक्का पुसून टाकणे  अधिक आव्हानात्मक बनले आहे. त्यांच्या विरोधकांनी त्यांच्यावर मारलेला हा शिक्का आहे.  पण त्या आपला राजकीय वारसा ठामपणे पकडून ठेवतात.

“माझ्या वडिलांनी आणि आजोबांनी तुमच्यासाठी अथक परिश्रम केले. मी बाहेरची आहे असा दावा करणाऱ्यांना माझ्या कुटुंबाचे योगदान माहीत नाही. निवडून आल्यानंतर मी मतदारसंघात येणार नाही, असे म्हणणारे तुमची दिशाभूल करत आहेत,’ असे त्या त्याच दिवशी नावडी गावात एका मेळाव्यात ठामपणे म्हणाल्या.

राजकीय वारशाचे फायदे आणि आव्हाने

पगडी खेळण्यापासून ते लाडूंच्या विरूद्ध तोलण्यासाठी तराजूवर बसण्याचा प्रयत्न करण्यापर्यंत, राव त्यांच्या मोहिमेतील सर्व थांबे पार करत आहेत.  तरीही, त्या  ज्या ग्रामीण पट्ट्यातून निवडणूक लढवत आहेत तेथील त्यांची वागणूक एकदम वेगळी आहे.

त्या त्यांची सर्व भाषणे हिंदीत करतात  – हरियाणवीचा एकही शब्द त्यात येत नाही. नावडी गावात त्यांच्या भाषणादरम्यान, पुरुष आपापसात म्हणत होते, “बेटी, एक लफ्ज हरियाणवी ते बोल ले” (किमान, हरियाणवीमध्ये एक शब्द तरी बोला). त्या त्यांच्या टीमशी आणि एसयूव्ही चालकाशी इंग्रजीत बोलताना दिसून आल्या.

“दहा वर्षांपूर्वी रस्ते फक्त रोहतकसाठी होते, बस चालक फक्त रोहतकचे होते, नोकऱ्या फक्त रोहतकसाठी होत्या. आम्ही तुमचे काम पाहिले आहे. फक्त भाजपलाच चाटीस बारादरी (प्रबळ जाती गटांना) एकत्र कसे घ्यायचे हे माहित आहे,” राव यांनी दुसऱ्या मेळाव्यात आपल्या भाषणात विरोधकांवर हल्ला चढवला.

राव यांच्या वडिलांनी मुख्यमंत्री बनण्याची इच्छा व्यक्त केली आहे आणि त्यांनी याला दुजोरा देत म्हटले आहे की, ही दक्षिण हरियाणाची मागणी आहे, एकट्या त्यांच्या वडिलांची नाही.

‘द प्रिंट’शी बोलताना राव म्हणतात, “या क्षेत्राने भाजपला वेळोवेळी सत्तेत आणले आहे. आम्ही दिले म्हणून आम्हाला या भागातून मुख्यमंत्री हवा आहे आणि आता त्या बदल्यात आम्हालाही काही मिळू शकेल का, अशी या परिसराची जंगी ओरड आहे.

मात्र, त्यांच्या वंशापुढेही एक आव्हान आहे. प्रत्येक मेळाव्यात त्यांची  ओळख राव इंद्रजीत यांची मुलगी म्हणून केली जाते, स्वतःच्या अधिकारात राजकारणी म्हणून नाही.

“मी खूप भाग्यवान व्यक्ती आहे कारण माझ्या कुटुंबात असे लोक आहेत ज्यांनी परिसरातील लोकांसाठी खूप काही केले आहे. माझे आजोबा, राव बिरेंदर जी यांच्यासारखे लोकांच्या कायम स्मरणात असणाऱ्या नेत्याच्या कुटुंबातील मी आहे.’ असे त्या म्हणतात.

“जेव्हा माझ्या वडिलांचा प्रश्न येतो, तेव्हा त्यांनी अशा  वडिलांचा मुलगा असूनही या क्षेत्रात खूप काही केले आहे आणि स्वतःचे नाव कमावले आहे.

आणि त्यांच्यापुढे आलेला एक काफिला ओरडतो, “हेन्ना मे रंग आयेगा सुखाने पर, आरती राव काम करवेगी जीतने पर.” (सुकल्यानंतर मेंदीला रंग येतो, तसेच आरती या आपल्या कामाने उजळून निघतील.