ठाकरे बंधूंकडून मुंबई महापालिका निवडणुकीत युतीची औपचारिक घोषणा

शिवसेना (उबाठा) आणि मनसे यांच्यातील औपचारिक युतीची घोषणा करण्यासाठी मुंबईत आयोजित कार्यक्रमात उद्धव आणि राज ठाकरे उपस्थित होते.

मुंबई: उद्धव आणि राज ठाकरे यांच्यासाठी आता मुंबईतील आगामी महानगरपालिका निवडणूक म्हणजे अस्तित्वाची लढाई असणार आहे. बुधवारी, जेव्हा या दोन्ही बंधूंनी औपचारिकपणे त्यांच्या निवडणूक युतीची घोषणा केली, तेव्हा उद्धव ठाकरे म्हणाले की, त्यांना 1950 च्या दशकातील संयुक्त महाराष्ट्र चळवळीची आठवण झाली, ज्याने प्रामुख्याने डाव्या पक्षांतील मराठी भाषिक नेत्यांना एकत्र आणले होते. त्यांनी मुंबईला केंद्रस्थानी ठेवून महाराष्ट्राच्या निर्मितीसाठी आग्रह धरला होता. उद्धव आणि राज यांचे आजोबा केशव ठाकरे, जे प्रबोधनकार म्हणून लोकप्रिय होते, ते या चळवळीतील एक प्रमुख व्यक्तिमत्त्व होते.

सरकारबद्दल तीव्र शत्रुत्वाची भावना असलेले वातावरण तेव्हा होते, कारण मुंबई गुजरातमध्ये गेल्यास तिची संपूर्ण राजधानी कायदेशीररित्या गुजरातींच्या मालकीची होईल, अशी भीती होती. शहरात ‘मुंबई आमची, नाही कोणाच्या बापाची’ आणि ‘मुंबई तुमची, भांडी घासा आमची’ यांसारख्या घोषणांनी वातावरण भारले होते. पहिली घोषणा मराठी जनतेने दिली होती, तर दुसरी घोषणा एक प्रत्युत्तर होते, ज्याचा अर्थ होता, ‘मुंबई तुमची आहे, आता आमची भांडी घासायला लागा’. 1960 मध्ये तत्कालीन मुंबई राज्यातून महाराष्ट्र आणि गुजरात ही राज्ये निर्माण झाली.

‘त्यांना मुंबईची लूट करून लिलाव करायचा आहे’

ठाकरे बंधू आणि त्यांच्या राजकीय अस्तित्वाच्या प्रश्नाशी झगडणाऱ्या पक्षांसाठी, आताची परिस्थिती फार वेगळी नाही. “आजचा भाजप कधीही स्वातंत्र्य चळवळीचा किंवा संयुक्त महाराष्ट्र चळवळीचा भाग नव्हता. त्यांना संयुक्त महाराष्ट्राची कल्पना मान्य नाही. त्यांची कल्पना अशी आहे की, त्यांना मुंबईच्या लुटीत आपला वाटा मिळावा आणि मुंबईचा लिलाव करावा,” असा दावा उद्धव यांच्या नेतृत्वाखालील शिवसेनेचे मुखपत्र असलेल्या ‘सामना’च्या संपादकीयात करण्यात आला आहे. संपादकीयात आरोप करण्यात आला आहे की, मुंबईतील उर्वरित मराठी लोकसंख्येला विस्कळीत करण्यासाठी, सत्ताधाऱ्यांनी राज्यातील नसलेल्या विकासकांना सक्षम केले आहे. “मुंबईच्या आजूबाजूचा संपूर्ण सुवर्ण पट्टा गुजरातच्या व्यापाऱ्यांनी विकत घेतला आहे. त्यांनी ‘शहा’ यांच्या मदतीने पनवेल, ठाणे, पालघर, डहाणू आणि रायगडपासून अलिबागपर्यंतच्या जमिनी ताब्यात घेतल्या आहेत. भाजप यासाठी सोयीस्कर परिस्थिती निर्माण करत आहे. अशा लांडग्यांच्या हातात मुंबई आणि मराठी माणसाचे भविष्य सुरक्षित नाही,” असे संपादकीयात म्हटले आहे.

मनसेचे ज्येष्ठ नेते आणि राज ठाकरे यांचे निकटवर्तीय बाळ नांदगावकर यांनी गुरुवारी एका इंस्टाग्राम पोस्टमध्ये याच भावनेला दुजोरा दिला. त्यांनीही बृहन्मुंबई महानगरपालिकेची (बीएमसी) निवडणूक ही ‘मराठी माणसाच्या अस्तित्वाची लढाई’ असल्याचे म्हटले आहे. “कृपया निष्काळजी राहू नका, जागे व्हा आणि इतरांनाही जागे करा. आपले मतभेद बाजूला ठेवा आणि आपल्या मुंबईवर अतिक्रमण करणाऱ्या बाहेरच्या लोकांना पराभूत करा,” असे नांदगावकर यांनी लिहिले आहे. 15 जानेवारी 2026 रोजी होणारी बीएमसी निवडणूक दोन्ही ठाकरे गटांसाठी विशेषतः महत्त्वाची आहे, कारण गेल्या वर्षीच्या विधानसभा निवडणुकीत त्यांच्या पक्षांची कामगिरी निराशाजनक होती. उद्धव यांच्या नेतृत्वाखालील शिवसेना, जी 2022 मध्ये एकनाथ शिंदे यांनी गट स्थापन करून भाजपशी युती केल्यावर विभागली गेली. 288 पैकी केवळ 20 जागा जिंकू शकली, त्यापैकी निम्म्या जागा मुंबईतील होत्या. आणि मनसेला एकही जागा मिळाली नाही. अविभाजित शिवसेनेने बीएमसीवर 25 वर्षे नियंत्रण ठेवले होते, जी पक्षाचे सत्ताकेंद्र मानली जात होती, परंतु 2022 मध्ये सर्वसाधारण सभेची मुदत संपली. तेव्हापासून या नागरी संस्थेच्या निवडणुका प्रलंबित आहेत.

‘भाजप संयुक्त महाराष्ट्र चळवळीचा कधीच भाग नव्हता’

मुंबईतील मराठी लोकसंख्या, विशेषतः ज्यांनी संयुक्त महाराष्ट्र चळवळ अनुभवली आहे, ते अनेकदा आठवण करून देतात, की मुंबई महाराष्ट्राचा भाग व्हावी यासाठी 107 लोकांनी आपले प्राण गमावले. या बलिदानाचे स्मरण शहराच्या हुतात्मा चौकात केले जाते. ‘सामना’च्या संपादकीयात असे सुचवण्यात आले आहे की, संपूर्ण पिढी हे बलिदान विसरली आहे. “मुंबईत मराठी माणूस मागे पडत असल्याचे आणि देशात महाराष्ट्र मागे पडत असल्याचे दिसत आहे. मुंबईसह स्वतंत्र महाराष्ट्र निर्माण करण्यासाठी संयुक्त महाराष्ट्र चळवळ उभी राहिली. मुंबईतील श्रीमंत बाहेरील लोकांनी आणि ‘शेटजीं’नी मुंबईला महाराष्ट्रापासून वेगळे करण्याचा कट रचला,” असे संपादकीयात म्हटले आहे. संपादकीयात असाही आरोप करण्यात आला आहे की, “शहा कंपनीचे मुंबईला गुजरातचा भाग बनवण्याचे जुने स्वप्न आहे आणि शिवसेनाप्रमुख बाळासाहेब ठाकरे यांनीच त्यांच्या मार्गात अडथळा निर्माण केला होता. म्हणूनच त्यांनी शिवसेनेचे विभाजन केले, त्यांची विचारधारा नष्ट केली आणि मिंधे लोक तयार केले. त्यांनी मुंबईतील मराठी माणसाची मूठ कमकुवत करण्याचा प्रयत्न केला,” असे संपादकीयात म्हटले आहे. ‘मिंधे’ हा शब्द उद्धव गटाचे नेते, उपमुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे यांच्यासाठी वापरतात.

‘युती हा व्यावसायिक करार नाही’

युतीची घोषणा करताना, ठाकरे बंधूंनी जागावाटपाचा फॉर्म्युला जाहीर करणे टाळले. मुंबई महानगरपालिकेत 227 प्रभाग आहेत. राज ठाकरे म्हणाले की, मित्रपक्षांचा सध्या तो जाहीर करण्याचा इरादा नाही, कारण राजकारणात असे गट आहेत जे कार्यकर्ते चोरत आहेत”. हा भाजप आणि शिंदे यांच्या नेतृत्वाखालील शिवसेनेला अप्रत्यक्ष टोला होता, ज्यांच्यावर पक्ष कार्यकर्ते फोडल्याचा आरोप आहे. या दोन्ही पक्षांनी हा निर्णय म्हणजे युती केवळ सत्तावाटपाच्या विचारांपुरती मर्यादित नाही, याचा पुरावा म्हणून सादर केला. “ही युती किती जागांसाठी, कोणत्या जागांसाठी आहे, यासाठी नाही. तर, केवळ मुंबई आणि आसपासच्या परिसरातूनच नव्हे, तर संपूर्ण महाराष्ट्रातून मराठी माणसाचे अस्तित्व पुसून टाकण्याचा प्रयत्न करणाऱ्या शक्तींना पराभूत करण्यासाठी आहे,” असे राज यांनी बुधवारी ‘एक्स’वरील एका पोस्टमध्ये म्हटले. त्याचप्रमाणे, ‘सामना’च्या संपादकीयात म्हटले आहे की, ही ‘युती कोणताही व्यावसायिक करार नाही’. “हे कमी-जास्त जागांचे प्रकरण नाही, हा काही बाजार नाही. ठाकरे बंधू मुंबईच्या संरक्षणासाठी एकत्र आले आहेत आणि त्यासाठी कोणतेही बलिदान देण्यास तयार आहेत,” असे त्यात पुढे म्हटले आहे.

बुधवारी पत्रकारांशी बोलताना मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस म्हणाले, “निवडणुका आल्या की ते (ठाकरे बंधू) भावनांशी खेळतात. मुंबईतून मराठी लोकसंख्येला बाहेर काढण्यासाठी आणि अमराठी लोकसंख्येवर हल्ले करण्यासाठी तेच जबाबदार आहेत. त्यांच्या युतीचा काही परिणाम होईल असे कोणाला वाटत असेल, तर तो बाळबोधपणा आहे.”