पंतप्रधानांच्या ‘वंदे मातरम्’वरील भाषणावर तृणमूल काँग्रेसचे टीकास्त्र

टीएमसी खासदार काकोली घोष दस्तीदार आणि महुआ मोईत्रा सोमवारी संसदेबाहेर

नवी दिल्ली: पंतप्रधान नरेंद्र मोदींच्या लोकसभेतील ‘वंदे मातरम्’वरील भाषणावरून तृणमूल काँग्रेसने पंतप्रधानांवर टीका केली आहे. “पंतप्रधानांनी राष्ट्रगीत लिहिणारे बंकिमचंद्र चट्टोपाध्याय यांचा उल्लेख ‘बंकिम दा’ असा केला, जो ‘साहित्यिक प्रतिमेचा अनादर करणारा’ आणि ‘सांस्कृतिकदृष्ट्या असंवेदनशील’ होता” अशी प्रतिक्रिया पक्षाने दिली आहे. तृणमूल काँग्रेसच्या नेत्यांच्या मते, 2026 च्या पश्चिम बंगाल विधानसभा निवडणुकीपूर्वी भाजपला काही फायदा होईल या आशेने मोदी सरकारने ‘वंदे मातरम्’वर चर्चा आयोजित केली होती.

तथापि, पंतप्रधानांनी ‘बंकिम दा’ असा चट्टोपाध्याय यांच्यासारख्या व्यक्तीचा उल्लेख करणे खूपच अनौपचारिक असल्याचे सांगून, तृणमूल काँग्रेसच्या खासदार काकोली घोष दस्तीदार यांनी त्यांच्या पक्षाच्या बाजूने चर्चेला सुरुवात केली. त्यांनी सांगितले की, बंगाल संगीतकाराचा अवमान सहन करणार नाही. “आज, आदरणीय पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी ‘ऋषी’ बंकिमचंद्र चट्टोपाध्याय यांचा उल्लेख ‘बंकिमदा’ असा केला, ज्यामुळे स्थानिक चहाच्या दुकानात ते साहित्यिकांशी साधेपणाने संवाद साधत असल्याचा आभास निर्माण झाला. बंगाली लोक बंकिमचंद्र चट्टोपाध्याय यांना कमी लेखणे सहन करणार नाहीत – जसे त्यांनी ईश्वरचंद्र विद्यासागर यांच्या पुतळ्याची तोडफोड करताना दाखवलेला अनादर सहन केला नाही,” असे काकोली घोष दस्तीदार म्हणाल्या. बारासतच्या खासदाराने पुढे म्हटले, की ‘वंदे मातरम’ हे केवळ राष्ट्रीय गाणे, प्रार्थना आणि कविता नाही, तर स्वातंत्र्यलढ्याला चालना देण्यासाठी ते गायलेल्या लाखो लोकांचा वारसा आहे. “वंदे मातरम”च्या आदरणीय लेखकाचा असा साधा उल्लेख बंगाली लोक सहन करणार नाहीत,” असे घोष दस्तीदार म्हणाल्या,

त्या पुढे म्हणाल्या, की बंगाली लोकांना खंबीरपणे उभे राहून कसे लढायचे हे माहीत आहे. “‘जय हिंद’ हे गीत नेताजींनी लोकप्रिय केले आणि ‘जन गण मन’ हे आपले राष्ट्रगीत रवींद्रनाथ टागोर यांनी रचले होते, ज्याचा खासदार विश्वेश्वर हेगडे यांनी अनादर केला. बंगाली लोकांमध्ये देशभक्तीची भावना खोलवर रुजलेली आहे आणि असा अनादर कधीही सहन केला जाणार नाही,” त्यांच्या पक्षाच्या सहकारी महुआ मोइत्रा यांनीही अशीच भूमिका घेतली. त्या म्हणाल्या, की ही संपूर्ण चर्चा केंद्राच्या अपयशांवरून लक्ष विचलित करणारी आहे.

“आपण अशा भारतात राहतो आहोत जिथे खरी बेरोजगारी 20 टक्क्यांपेक्षा जास्त आहे, जिथे राष्ट्रीय राजधानीत आपण गुदमरत आहोत, जिथे हवेच्या गुणवत्तेच्या निर्देशांकाची नियमित पातळी 800 पेक्षा जास्त आहे, केंद्र जाणूनबुजून बिगर-भाजप राज्यांना मनरेगा, गृहनिर्माण आणि पाणी योजना निधीच्या उपलब्धीपासून लांब ठेवत आहे, जिथे लाखो लोकांना घाईघाईने आणि मनमानी पद्धतीने मोठ्या प्रमाणात मतदानापासून वंचित ठेवले जात आहे आणि जिथे विरोधी पक्षांना राष्ट्रीय मुद्दे उपस्थित करण्यासाठी त्रास दिला जात आहे,” असे तृणमूल काँग्रेसच्या खासदार महुआ मोइत्रा म्हणाल्या. त्या म्हणाल्या की, “आजच्या भारतातील द्वेष आणि फूट पाडण्याचा संबंध ‘वंदे मातरम्’शी जोडला जाऊ शकतो, असा दावा करणे हे अधिक विडंबनात्मक आहे. दोन आठवड्यांपूर्वी, 24 नोव्हेंबर रोजी, राज्यसभेच्या संसदीय बुलेटिनने संसदीय रीतिरिवाज आणि परंपरांवरील एक विभाग प्रकाशित केला होता, ज्यामध्ये सर्व खासदारांना स्पष्टपणे कळविण्यात आले होते, की सभागृहाच्या कामकाजाच्या शिष्टाचार आणि गांभीर्यानुसार ‘जय हिंद’ किंवा ‘वंदे मातरम्’ किंवा इतर कोणतेही नारे दिले जाऊ नयेत, असे त्या म्हणाल्या.

“गेल्या आठवड्यात वंदे मातरम् हे घोषणापत्र संसदीय बुलेटिनमध्ये रेकॉर्डवर ठेवण्यात आले होते, जे अशोभनीय होते. आणि तरीही, अचानक, तुम्ही या सभागृहात त्यावर 10 तास चर्चा करू इच्छिता. का? …. कारण पक्षाच्या एका नेत्याने तुम्हाला सल्ला दिला आहे, की ‘वंदे मातरम्’ कार्ड योग्यरित्या खेळल्यास 2026 च्या बंगाल निवडणुकीत भाजपला फायदा होईल,” त्या पुढे म्हणाल्या. पश्चिम बंगालमध्ये पुढील वर्षी निवडणुका होत आहेत. भाजपला मुख्यमंत्री ममता बॅनर्जी यांच्या नेतृत्वाखालील तृणमूल काँग्रेसकडून राज्यातील सर्वात कठीण स्पर्धांचा सामना करावा लागत आहे. 2021 च्या विधानसभा निवडणुकीत, तृणमूल काँग्रेसने एकूण 294 जागांपैकी 213 जागा जिंकल्या, तर भाजपला फक्त 77 जागा जिंकता आल्या.