नवी दिल्ली: हरियाणातील विधानसभेचे अध्यक्ष आणि मुख्यमंत्री नायब सैनी यांच्या सरकारमधील आठ मंत्र्यांनी हरियाणा विधानसभा निवडणुकीत लढलेल्या जागा गमावल्या, तर दोन मंत्र्यांनी विजय मिळवला. मनोहर लाल खट्टर यांनी या वर्षी १२ मार्च रोजी मुख्यमंत्रिपदाचा राजीनामा दिल्यानंतर नायब सैनी यांच्या सरकारने पदभार स्वीकारला. त्यात सैनी यांच्याशिवाय सहा कॅबिनेट मंत्री आणि सात राज्यमंत्री होते.
मंगळवारी आलेल्या निवडणुकीच्या निकालात असे दिसून आले की राज्यमंत्री महिपाल धांडा पानिपत ग्रामीणमधून तर कॅबिनेट मंत्री मूलचंद शर्मा बल्लभगडमधून विजयी झाले आहेत.
भारतीय जनता पक्षाने बनवारीलाल आणि रणजित सिंग या दोन कॅबिनेट मंत्री आणि सीमा त्रिखा आणि बिशंबर सिंग या दोन राज्यमंत्र्यांना तिकीट दिले नाही, पण रणजित सिंग यांनी अपक्ष म्हणून निवडणूक लढवली. ही निवडणूक लढवलेल्या पाच कॅबिनेट मंत्र्यांपैकी केवळ मूलचंद शर्मा विजयी झाले, तर इतर चार पराभूत झाले. निवडणूक लढवलेल्या पाच राज्यमंत्र्यांपैकी केवळ महिपाल धांडा विजयी झाले, तर इतर चार मंत्र्यांचा पराभव झाला.
राजकीय विश्लेषकांचा असा विश्वास आहे की या निवडणुकीत 10 पैकी 8 मंत्री पराभूत होणे हे 10 वर्षातील सत्ताविरोधी आणि सत्ताधारी भाजप विरुद्धचा राग प्रतिबिंबित करते, तसेच हरियाणातील लोकसभेतही दिसून आले. ही निवडणूक जिंकूनही भाजप या वास्तवांकडे दुर्लक्ष करू शकत नाही, असे त्यांचे म्हणणे आहे.
“बेरोजगारी, किसान, जवान, संविधान आदी मुद्द्यांवरून भाजप सरकारविरोधातील संताप या विधानसभा निवडणुकीत दिसून आला. लोकांनी सैनीच्या बहुतेक मंत्र्यांचा पराभव करून हा राग काढला आणि त्यांचा असंतोष जिवंत राहील आणि येत्या काही महिन्यांत भाजप सरकारला त्रास देईल. भाजपने निवडणूक जिंकली याचा अर्थ असा नाही की भाजपविरुद्ध कोणताही राग नव्हता,” कुशल पाल, इंदिरा गांधी सरकारी महाविद्यालय, लाडवा येथे राज्यशास्त्राचे प्राध्यापक आणि प्राचार्य म्हणाले.
लोक मुद्द्यांवर मतदान करतात, किंवा ते त्यांच्या सामाजिक ओळखीच्या आधारावर मतदान करतात, किंवा काहीवेळा, दोन्ही, पाल म्हणाले, या दोन्ही निवडणुकीत मतदारांचा समावेश आहे.
“एकीकडे, लोकांच्या समस्या होत्या – 10 वर्षांची सत्ताविरोधी, महागाई, बेरोजगारी, शेतकऱ्यांचे प्रश्न, कुस्तीपटूंचे प्रश्न आणि अग्निवीर योजना. पण, दुसरीकडे, जातीच्या दृष्टीने सामाजिक ओळख हा एक प्रमुख घटक बनला,” पाल म्हणाले. “भाजपने मार्चमध्ये मुख्यमंत्री बदलून काही प्रमाणात सत्ताविरोधी शक्ती जोडण्याचा प्रयत्न केला होता. त्यामुळे ज्या लोकांना भाजपच्या अडचणी होत्या, पण त्यांच्या सामाजिक अस्मितेमुळे काँग्रेसनेही सैनीच्या मंत्र्यांच्या विरोधात मतदान करून आपली निराशा दूर केली, पण त्याचवेळी काँग्रेस सत्तेत येऊ नये याची काळजी घेतली. .”
समस्या, सामाजिक ओळख आणि परिणाम
कुशल पाल म्हणाले की, या निवडणुकीची सर्वात मनोरंजक बाब म्हणजे भाजप मतदारांच्या ध्रुवीकरणासाठी कोणतेही प्रयत्न करताना दिसत नाही कारण ही निवडणूक हरलेली खेळी होती. याउलट, काँग्रेसने गेल्या दहा-बारा दिवसांच्या प्रचारात ध्रुवीकरणाचा खेळ खेळण्यासाठी भाजपला खेळपट्टी दिली.
“काँग्रेसमधील भांडण… हुड्डा यांनी ७२ तिकिटे वाटली, आणि ते पुढचे मुख्यमंत्री होणार याची खात्री पटली. अलीकडेच मोठ्या मताधिक्याने खासदार म्हणून निवडून आलेला एक ज्येष्ठ दलित नेता निवडणुकीच्या वेळी गप्प बसला. इतर नेत्यांनी काहीही झाले नसल्याची बतावणी केली आणि दोघेही अस्वस्थ दिसत असताना राहुल गांधींनी दोन्ही नेत्यांनी हस्तांदोलन करण्याचा प्रयत्न केला,” पाल यांनी स्पष्ट केले. “या सर्व गोष्टींनी भाजपला लोकांना सांगण्यासाठी पुरेशी सामग्री दिली की एकाच वर्चस्व असलेल्या जातीचे राज्य येणार आहे – जिथे दलितांना जर्जर वागणूक दिली जाईल. भाजपने (२०१०) मिर्चपूर कांड (डझनभर दलितांची घरे जाळणे) वापरली आणि काँग्रेसच्या दलित नेत्याच्या वक्तव्यामुळे प्रबळ जातीचे नसलेले लोक असा विश्वास करतात की काँग्रेस सत्तेवर आल्यास त्यांना सुरक्षित वाटणार नाही, ”पाल पुढे म्हणाले. .
हरियाणात सलग तिसऱ्यांदा सत्तेत आल्याने या ध्रुवीकरणाचा जितका फायदा भाजपाला होईल तितका फायदा होईल, अशी अपेक्षाही त्यांनी केली नव्हती. “हे माहीत असते तर पंतप्रधान मोदी आणि अमित शहा यांनी गेल्या दोन-तीन दिवसांत प्रचाराची संधी गमावली नसती,” पाल म्हणाले.
कुशल पाल म्हणाले की, दीपेंद्रसिंग हुड्डा विनेश फोगटचे स्वागत करण्यासाठी विमानतळावर जात होते, काँग्रेसने तिला नंतर तिकीट दिले होते आणि राहुल गांधी अमेरिकेत भेटलेल्या जाट तरुणाच्या कुटुंबाची भेट घेत होते, हे कथन काँग्रेससाठी होते.
“मी म्हणत नाही की विनेशचे स्वागत स्वीकारणे चुकीचे होते. ती प्रत्येक स्वागतास पात्र होती.
राहुल गांधींचा हेतू आणि पुढाकारही चुकीचा नव्हता. पण, राजकारणात समतोल साधावा लागतो. राहुलने दलिताच्या घरी जेवण करणे ही एक संतुलित कृती असू शकते,” ते पुढे म्हणाले.
कोण हरले आणि कोण जिंकले?
पंचकुलामध्ये काँग्रेसचे उमेदवार चंदर मोहन, माजी मुख्यमंत्री भजन लाल यांचे ज्येष्ठ पुत्र, यांनी भाजप उमेदवार ग्यानचंद गुप्ता यांचा 1,997 मतांनी पराभव केला. ज्ञानचंद गुप्ता यांनी मनोहर लाल आणि नायब सिंग सैनी यांच्या सरकारमध्ये सभापती म्हणून काम केले.
लोहारू येथे काँग्रेसचे उमेदवार राजबीर फर्तिया यांनी कॅबिनेट मंत्री जेपी दलाल यांचा ७९२ मतांनी पराभव केला. जेपी दलाल हे मनोहर लाल यांच्या मुख्यमंत्रीपदाच्या कार्यकाळात कृषी मंत्री होते आणि नायब सैनी यांच्या सरकारमध्ये त्यांची अर्थमंत्री म्हणून नियुक्ती करण्यात आली होती.
रानियामध्ये INLD-BSP उमेदवार अर्जुन चौटाला यांनी काँग्रेस उमेदवार सर्वमित्र कंबोज यांच्या विरोधात 4,191 मतांनी विजय मिळवला. दरम्यान, अपक्ष म्हणून निवडणूक लढवणारे मंत्री रणजित सिंह 36,401 मतांसह तिसऱ्या क्रमांकावर राहिले. रणजीत सिंह यांनी ऊर्जा आणि तुरुंग मंत्री होण्यापूर्वी 2019 ची निवडणूक अपक्ष म्हणून जिंकली होती.
हिसारमध्ये, भारतातील सर्वात श्रीमंत महिला सावित्री जिंदाल यांनी काँग्रेस उमेदवार राम निवास रारा यांच्या विरोधात 18,941 मतांच्या फरकाने विजय मिळवला. दरम्यान, भाजप उमेदवार आणि आरोग्य मंत्री कमल गुप्ता १७,३८५ मतांसह तिसऱ्या स्थानावर आहेत.
अंबाला शहरात, नयब सैनी यांच्या सरकारमध्ये परिवहन मंत्री असलेले भाजप उमेदवार आणि मंत्री असीम गोयल यांच्या विरोधात काँग्रेसचे उमेदवार निर्मल सिंग यांनी 11,131 मतांनी विजय मिळवला.
ठाणेसरमध्ये काँग्रेसचे उमेदवार अशोक कुमार अरोरा यांनी भाजप उमेदवार आणि मंत्री सुभाष सुधा यांच्या विरोधात 3,243 मतांनी विजय मिळवला, जे नायब सैनी मुख्यमंत्री झाल्यानंतर पालिका मंत्री झाले. नूहमध्ये काँग्रेसचे उमेदवार आफताब अहमद यांनी INLD-BSP उमेदवाराविरुद्ध 46,963 मतांनी विजय मिळवला. दरम्यान, भाजपचे उमेदवार आणि मंत्री संजय सिंह 15,902 मतांसह तिसऱ्या क्रमांकावर आहेत. नायबसिंग सैनी मुख्यमंत्री झाल्यानंतर संजय सिंह मंत्री झाले.
नांगल चौधरीमध्ये, काँग्रेसच्या उमेदवार मंजू चौधरी यांनी भाजप उमेदवार आणि मंत्री अभे सिंह यादव यांच्या विरोधात 6,930 मतांनी विजय मिळवला, जे नायब सिंग सैनी मुख्यमंत्री झाल्यानंतर मंत्री बनले.
जगाधरीमध्ये, मनोहर लाल खट्टर यांच्या पहिल्या टर्ममध्ये विधानसभा अध्यक्ष आणि दुसऱ्या टर्ममध्ये कॅबिनेट मंत्री असलेले भाजप उमेदवार कंवर पाल यांच्याविरुद्ध काँग्रेसचे उमेदवार चौधरी अक्रम खान यांनी ६,८६८ मतांनी विजय मिळवला. नायब सैनी यांच्या मंत्रिमंडळात, कंवर पाल हे कॅबिनेट मंत्री झाले, जे सैनीच्या पुढे होते.
बल्लभगड विधानसभा जागेवर कॅबिनेट मंत्री मूलचंद शर्मा यांनी काँग्रेसच्या बंडखोर शारदा राठौर यांच्यावर १७,७३० मतांनी विजय मिळवला. काँग्रेसचे उमेदवार पराग शर्मा हे केवळ 8,674 मतांसह चौथ्या स्थानावर आहेत. पानिपत ग्रामीणमध्ये भाजपचे उमेदवार आणि राज्यमंत्री महिपाल धांडा यांनी काँग्रेसचे उमेदवार सचिन कुंडू यांच्याविरुद्ध ५०,२१२ मतांनी विजय मिळवला. नायब सैनी मुख्यमंत्री झाल्यानंतर मंत्री झालेले महिपाल धांडा यांनी आता सलग तिसऱ्यांदा ही जागा जिंकली आहे.
Recent Comments