काठमांडू: रविवारी रात्री उशिरा नेपाळच्या पंतप्रधानांच्या बालुवातार येथील निवासस्थानाबाहेर तणाव निर्माण झाला, कारण सुदान गुरुंग आणि त्यांच्या हमी नेपाळ गटाने जनरेशन झेड यांच्या पसंतीच्या पंतप्रधान म्हणून शपथ घेतल्याच्या अवघ्या दोन दिवसांत अंतरिम पंतप्रधान सुशीला कार्की यांच्या राजीनाम्याची मागणी करत निदर्शने केली. अलिकडच्या ‘जेन झेड’ चळवळीत मृत्युमुखी पडलेल्यांच्या कुटुंबियांसह निदर्शकांनी “मृतांवर राजकारण करू नका” आणि “पंतप्रधानांनी राजीनामा द्यावा” अशा घोषणा दिल्या.
‘जनरेशन झेड’ निदर्शनांचे नेतृत्व करणाऱ्या गट हमी नेपाळशी सल्लामसलत न करता कार्की यांनी तीन प्रमुख मंत्र्यांची नियुक्ती केल्यानंतर जनतेच्या असंतोषामुळे हा निषेध करण्यात आला. नवीन मंत्र्यांमध्ये हे समाविष्ट आहेत: काठमांडूचे महापौर बालेन शाह यांचे कायदेशीर सल्लागार ओम प्रकाश अर्याल गृहमंत्री, माजी वित्त सचिव रामेश्वर खनाल अर्थमंत्री आणि वीज प्राधिकरणाचे माजी सीईओ कुलमन घिसिंग ऊर्जामंत्री.
काठमांडूमध्ये 8 सप्टेंबर रोजी सुरू झालेल्या आणि पुढच्या आठवड्यात देशभर पसरलेल्या निदर्शनांनंतर, वीज पोकळीमुळे नेपाळ अनिश्चिततेच्या स्थितीत होते. ही निदर्शने हामी नेपाळ या युवा नेतृत्वाखालील फाउंडेशनने केली होती, ज्याने व्यापक राजकीय सुधारणांची मागणी करणाऱ्या राष्ट्रीय चळवळीला चालना दिली होती. हामी नेपाळचे नेते सुदान गुरुंग आणि त्यांचे समर्थक संसद तात्काळ बरखास्त करून नेपाळच्या जनरल झेड लोकसंख्येचे प्रतिबिंब असलेले अंतरिम प्रशासन स्थापन करण्याची मागणी करत होते. सक्षम तंत्रज्ञांना आणण्याच्या उद्देशाने मंत्रिपदाच्या नियुक्त्या करण्यात आल्या असताना, सुदान गुरुंग यांनी या प्रक्रियेवर टीका केली, विशेषतः ओम प्रकाश अर्याल यांना लक्ष्य करत म्हटले: “हे ओम प्रकाश वकील आत बसून स्वतःला गृहमंत्री बनवत आहेत,” असे ते रागाने म्हणाले, त्यांनी त्यांच्यावर युवा आघाडीला बायपास केल्याचा आरोप केला.
गुरुंग यांनी पंतप्रधानांच्या निवासस्थानाबाहेर बोलताना घोषित केले: “नेपाळमधील सर्वात शक्तिशाली लोक म्हणजे जनता. आम्हाला कोणीही रोखू शकत नाही. मी त्यांना जिथे आम्ही ठेवले आहे, तिथून खाली खेचू” असे त्यांनी त्यांच्या गट आणि नव्याने स्थापन झालेल्या सरकारमधील वाढत्या दरीकडे संकेत देत म्हटले.
पत्रकार परिषदेत गोंधळ
रविवारी, काठमांडूमधील रिपोर्टर्स क्लबमध्ये सुदान गुरुंग यांनी घेतलेल्या पत्रकार परिषदेला हिंसक वळण लागले. राष्ट्रपती कार्यालयात झालेल्या पडद्यामागील वाटाघाटींची आठवण करून देताना, गुरुंग यांनी इशारा दिला: “जर आमच्या मागण्या पूर्ण झाल्या नाहीत तर हे सरकारही पाडले जाईल.” कार्यक्रमादरम्यान पत्रकारांनी गुरुंग यांना आव्हान दिले, तेव्हा वाद वाढला. त्यांनी धमकीची भाषा वापरली, ज्यामुळे त्यांच्या समर्थकांमध्ये आणि पत्रकारांमध्ये शारीरिक बाचाबाची झाली. पत्रकार परिषदेचा शेवट हाणामारीत झाला, दोन्ही बाजूंनी कार्यक्रमस्थळी धक्काबुक्की केली.
गुरुंग यांनी स्पष्ट केले की जेनझेड चळवळ नेपाळची राज्यघटना रद्द करण्याचा प्रयत्न करत नाही, तर त्यात सुधारणा करण्याची मागणी करते. त्यांनी गटाच्या प्राथमिक मागण्या पुन्हा सांगितल्या: सध्याच्या संसदेचे विघटन, जेनझेडच्या आकांक्षा प्रतिबिंबित करणारे अंतरिम सरकार स्थापन करणे आणि नवीन, सक्षम आणि भ्रष्ट नेत्यांद्वारे शासन करणे.
कार्की यांना सुरुवातीलाच पाठिंबा देऊन, राष्ट्रपती राम चंद्र पौडेल यांनी शीतल निवास (राष्ट्रपतींचे अधिकृत निवासस्थान) येथे शपथ घेतल्यानंतर त्यांच्या पाया पडूनही, गुरुंग यांनी आता टीकात्मक भूमिका घेतली आहे. “आम्हाला पंतप्रधान हवा नाही. आम्हाला सरकारची गरज नाही. जर आम्हाला पंतप्रधानपद हवे असते, तर मी स्वतः हे पद स्वीकारले असते. आम्हाला बदल हवा आहे. अध्यक्षपदी पोहोचल्यानंतर कोणताही अहंकार नसावा. आता, प्रत्येक नेपाळीचा आवाज ऐकला पाहिजे.”
दुसरे ‘जेन झेड’ युथ आयकॉन रॅपर आणि काठमांडूचे महापौर बालेन शाह यांनीही पंतप्रधानपदासाठी सुशीला कार्की यांना पाठिंबा दिला होता. शाह यांचा नेपाळच्या तरुणांवर बराच प्रभाव आहे. 2022 मध्ये, अपक्ष उमेदवार म्हणून निवडणूक लढवून त्यांनी नेपाळच्या प्रमुख पक्षांच्या – नेपाळी काँग्रेस आणि कम्युनिस्ट पार्टी ऑफ नेपाळ (यूएमएल) – उमेदवारांना पराभूत करून काठमांडूचे 15 वे महापौर बनले.
Recent Comments